Είναι μια ιδιότητα που θα τα βοηθήσει πολύ στην ενήλικη ζωή τους.
Τα παιδιά στην ηλικία του δημοτικού είναι αρκετά ικανά να αναλάβουν ορισμένες ευθύνες. Θα πρέπει να θυμόμαστε όμως ότι τα παιδιά δεν είναι υπεύθυνα από τη φύση τους και γι” αυτό θα πρέπει να τους το υπενθυμίζουμε εμείς πού και πού. Για αρχή, δεν πρέπει να τα φορτώσουμε με πολλές δουλειές. Καλύτερα να τους αναθέσουμε λιγότερες αλλά να βεβαιωθούμε ότι τις κάνουν.
Δίνουμε το καλό παράδειγμα. Ο καλύτερος (αλλά και ο πιο δύσκολος) τρόπος για να μάθουμε στο παιδί την έννοια της υπευθυνότητας είναι να είμαστε οι ίδιοι υπεύθυνοι όσον αφορά τα πράγματά μας. Μπορούμε για παράδειγμα να βάζουμε τα κλειδιά του αυτοκινήτου μας στην κλειδοθήκη αντί να τα παρατάμε πάνω στο τραπέζι ή να συμμαζεύουμε τα περιοδικά και τις εφημερίδες μας αντί να τα αφήνουμε πάνω στον καναπέ.
Αναθέτουμε στο παιδί δουλειές κατάλληλες για την ηλικία του. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία μπορούν να αναλάβουν δουλειές που απαιτούν εμπιστοσύνη και αξιοπιστία. Μπορεί για παράδειγμα το παιδί να στρώνει κάθε πρωί το κρεβάτι του ή να βάζει τα πιάτα στο πλυντήριο. Μπορούμε επίσης να μάθουμε στο παιδί πώς να προγραμματίζει πράγματα για το μέλλον κάνοντάς του ερωτήσεις όπως «τι χρειάζεσαι στην τσάντα σου για αύριο στο σχολείο;» ή «τι πράγματα θα χρειαστείς για το κολυμβητήριο;».
Μαθαίνουμε στο παιδί με ποια σειρά γίνονται τα πράγματα. Το παιδί ξέρει ότι οι δουλειές προηγούνται του παιχνιδιού, αλλά σίγουρα θα χρειαστεί να επαναλάβουμε πολλές φορές τον κανόνα. Μπορούμε να του πούμε ότι και εμείς θέλουμε να βγούμε βόλτα με τις φίλες μας, αλλά πρέπει πρώτα να συμμαζέψουμε το σπίτι. Πρέπει να του μιλήσουμε όμορφα και να παραδεχτούμε πως κι εμείς προτιμούμε τη διασκέδαση από τις δουλειές. Έτσι, το παιδί θα καταλάβει πως δεν είμαστε καταπιεστικοί και απλώς θέλουμε να είναι υπεύθυνο.
Κάνουμε τις δουλειές παιχνίδι. Όλοι μας απολαμβάνουμε τις δουλειές περισσότερο όταν έχουν πλάκα. Το παιδί θα θέλει σίγουρα να μας βοηθήσει να πλύνουμε το αυτοκίνητο αν παράλληλα παίξουμε μπουγέλο με το λάστιχο.
Αποφεύγουμε να το μαλώσουμε. Σίγουρα είναι δύσκολο να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας όταν το παιδί δεν κάνει όσα του έχουμε ζητήσει. Με τα κηρύγματα και τις τιμωρίες όμως δεν κερδίζουμε κάτι και το παιδί δεν μαθαίνει να πειθαρχεί. Είναι καλύτερο να προσπαθήσουμε να κερδίσουμε αυτό που θέλουμε με χιούμορ. Τα παιδιά τρελαίνονται όταν οι γονείς τους κάνουν περισσότερες χαζομάρες από αυτά. Αν για παράδειγμα έχει αφήσει το μπολ των δημητριακών στο πάτωμα και το γλείφει ο σκύλος, μπορούμε απλώς να θίξουμε το θέμα αργότερα μέσα στη μέρα, λέγοντας «Τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό το άδειο μπολ; Μήπως να το βάλουμε στο κεφάλι μας; Δεν νομίζω… Μήπως να το αφήσουμε στην μπανιέρα; Όχι; Ε, ας το αφήσουμε καλύτερα στο νεροχύτη». Έτσι το παιδί θα γελάσει με τις χαζομάρες που του λέμε αλλά θα μάθει να συγκρίνει και να αξιολογεί τις πιθανές λύσεις.
Αλλάζουμε ατάκες. Το πιο εκνευριστικό πράγμα για τους γονείς είναι να επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα κάθε μέρα. «Πόσες φορές πρέπει να σου πω να μην πετάς κάτω το μπουφάν σου;», «Πόσες φορές σου έχω πει να πλένεις τα χέρια σου όταν γυρνάς στο σπίτι;». Το αποτέλεσμα όλης αυτής της γκρίνιας είναι ότι το παιδί έχει μάθει απλώς να απαντάει στις ατάκες μας ακόμη και αν είναι αρνητικές. Γι” αυτό πρέπει να αλλάξουμε τακτική. Όταν το παιδί μπει στο σπίτι και πετάξει κάτω το μπουφάν του μπορούμε να του πούμε να βγει από το σπίτι και όταν ξαναμπεί να κρεμάσει το μπουφάν του. Μόλις το κάνει θα του πούμε «μπράβο» και ότι η αυτή του η συμπεριφορά είναι καλύτερη.
Θα αντιμετωπίσουμε και καλές και κακές στιγμές. Τα παιδιά πολύ συχνά τα κάνουν θάλασσα. Αυτό είναι δεδομένο όταν κάποιος είναι παιδί. Όμως, τα πράγματα γίνονται συνήθως πιο εύκολα όταν συνειδητοποιούν ότι έχουν κάποιες συνήθειες. Αν λοιπόν το παιδί μια μέρα δεν είναι στις καλές του, αντί να θυμώσουμε μαζί του μπορούμε για παράδειγμα να του πούμε ήρεμα ότι συνήθως τάιζε το σκυλάκι του πριν καθίσει για φαγητό.
Καταγράφουμε τα καθήκοντα του παιδιού. Τα αποδεικτικά στοιχεία μετράνε σε αυτές τις ηλικίες. Μπορούμε σε έναν πίνακα να καταγράψουμε όλες τις δουλειές που πρέπει να γίνουν στο σπίτι και κάθε φορά που το παιδί κάνει τις δικές του να κολλάμε ένα αυτοκόλλητο. Όταν το παιδί μαζέψει δέκα αυτοκόλλητα, μπορεί να φωνάξει έναν φίλο του στο σπίτι για να παίξουν ή να δει την αγαπημένη του ταινία. Όλη αυτή η διαδικασία λειτουργεί σαν κίνητρο για το παιδί και όχι σαν δωροδοκία, του δίνει μια χειροπιαστή απόδειξη των προσπαθειών του και το ωθεί να καμαρώνει για αυτές.
Εκφραζόμαστε με θετικό τρόπο. Δεν πρέπει να δίνουμε τελεσίγραφα («αν δεν κάνεις αυτό που πρέπει, δεν θα κάνεις αυτό που θέλεις»), αλλά να ακολουθήσουμε τον κανόνα «όταν θα κάνεις αυτό που έχεις να κάνεις, τότε θα κάνεις και αυτό που θέλεις να κάνεις». Έτσι, το παιδί καταλαβαίνει ότι στο σπίτι μας έχουμε κανόνες τους οποίους πρέπει όλοι να ακολουθούν.
Δίνουμε χώρο. Όσο και αν θέλουμε να αρπάξουμε τα πεταμένα ρούχα του παιδιού και να τα διπλώσουμε μόνοι μας, πρέπει να αντισταθούμε. Είναι προτιμότερο να επικεντρωθούμε στις προσπάθειες που κάνει και όχι στο αν τα καταφέρνει. Το πιθανότερο είναι να μην κάνει απολύτως σωστά αυτά που του αναθέσαμε, αλλά με το να του κάνουμε συνεχώς παρατηρήσεις το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να χάσει κάθε επιθυμία που είχε να γίνει υπεύθυνο. Πρέπει να κάνουμε τις υποδείξεις μας με όμορφο και ευγενικό τρόπο, και ο τόνος μας θα βοηθήσει το παιδί να καταλάβει αυτό που του λέμε χωρίς να νιώσει ότι αμύνεται απέναντί μας.
Αφήνουμε το παιδί να αναλάβει τις ευθύνες του. Πρέπει να αφήνουμε το παιδί να αντιμετωπίζει τις συνέπειες των επιλογών του, αρκεί βέβαια να μην είναι επίπονες ή επικίνδυνες. Αν το παιδί έχει αναλάβει να ετοιμάζει την τσάντα του για το σχολείο και κάποια μέρα ξεχάσει να πάρει μαζί τις εργασίες του, δεν χρειάζεται να τρέχουμε αργότερα στο σχολείο για να του τις δώσουμε. Σίγουρα το παιδί θα νιώσει άσχημα που τις ξέχασε, αλλά είναι ένας τρόπος για να μάθει να μην τις ξεχνάει.
Δίνουμε σημασία στο χαρακτήρα του. Αν το παιδί αποτυγχάνει συστηματικά να κάνει όσα του αναθέσαμε, θα πρέπει να σκεφτούμε μήπως χρειάζεται περισσότερη βοήθεια. Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να ξεκινήσουν μια δουλειά και αν το δικό μας παιδί παρουσιάζει μια παθητική στάση ίσως χρειάζεται τη βοήθειά μας για να ξεκινήσει (μετά όμως αφήνουμε το παιδί να συνεχίσει μόνο του). Αν το παιδί νιώθει κουρασμένο, πρέπει οι οδηγίες μας να είναι ξεκάθαρες. Αν το παιδί είναι πιο ισχυρογνώμων, δεν πρέπει να του παρουσιάσουμε τις δουλειές που πρέπει να κάνει σαν εντολή, αλλά πιο ρεαλιστικά.
Επαινούμε το παιδί. Όταν ενθαρρύνουμε το παιδί, αυτό μαθαίνει πως οι προσπάθειές του είναι σημαντικές και ότι εμείς τις εκτιμάμε. Όπου χρειάζεται, μπορούμε να του εξηγούμε με ποιον ακριβώς τρόπο μας βοήθησε, λέγοντας του για παράδειγμα ότι αφού συμμάζεψε το δωμάτιό του, μπορούμε το απόγευμα να καθίσουμε όλοι εκεί και να παίξουμε ένα επιτραπέζιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου