Παρασκευή 21 Απριλίου 2017

Λεονάρντο Ντα Βίντσι: Καλλιτέχνης, επιστήμονας, ερευνητής.


Λεονάρντο Ντα Βίντσι: Καλλιτέχνης, επιστήμονας, ερευνητής.


H Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης (World Art Day) καθιερώθηκε το 2012 από τον Διεθνή Οργανισμό Τέχνης (IAA), με τη διακήρυξη της Γκουανταλαχάρα. Έκτοτε, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Απριλίου, ημερομηνία γέννησης του Λεονάρντο Ντα Βίντσι.
Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, επελέγη λόγω του ότι θεωρείται εξέχουσα μορφή αναγεννησιακού καλλιτέχνη και επιστήμονα, καθώς και μια προσωπικότητα προικισμένη, γεμάτη υπαρξιακές και ανθρωπολογικές ανησυχίες και αναζητήσεις.

Ζωγραφική
Από πολύ μικρή ηλικία έδειξε το ταλέντο του. Έτσι, σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών στάλθηκε ως μαθητευόμενος στο εργαστήριο του φλωρεντίνου ζωγράφου και αρχιτέκτονα Αντρέα ντελ Βερόκιο.
Ο πρώτος πίνακάς του, θεωρείται από πολλούς η «Παναγία με το Γαρύφαλλο», που σήμερα βρίσκεται στην Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου.
Madonna of The Pinks da vinci.jpg
Κατά διαστήματα, σημείωνε τα έργα του. Από τις σημειώσεις αυτές, γνωρίζουμε πως στα πρώτα χρόνια της παραμονής του στη Φλωρεντία ζωγράφισε αρκετούς πίνακες με την Παναγία. Παράλληλα, όμως, ασχολήθηκε πολύ και με φανταστικά θέματα, μέσα από τα οποία μπορούσε να εκφράσει όλες τις ανησυχίες του. Ωστόσο, η θεματολογία αυτού του είδους δεν ήταν τόσο αποδεκτή εκείνη την εποχή.
Το 1482 μετακόμισε στο Μιλάνο, μία από τις σπουδαιότερες ευρωπαϊκές πόλεις της εποχής. Εκεί, η αδελφότητα των φραγκισκιανών μοναχών, του ανέθεσε -σε συνεργασία με δύο ακόμα ζωγράφους- ένα σημαντικό έργο, αφιερωμένο στη γιορτή της Άμωμης Σύλληψης. Πρόκειται για την «Παναγία των Βράχων», έναν πίνακα που τον καθιέρωσε ως ζωγράφο.
panagia vraxwn da vinci.jpg
Την περίοδο 1487 - 1490 έγινε μέλος της αυλής του ηγεμόνα του Μιλάνου, Λουδοβίκου Σφόρτσα, όπου καθιερώθηκε ως προσωπογράφος. Χαρακτηριστικό δείγμα των προσωπογραφιών του, είναι το πορτρέτο της Cecillia Gallerani, γνωστό και ως «Η κυρία με την ερμίνα».
lady_with_an_ermine_leonardo_da_vinci.jpg
Το διάστημα 1495-1498, έπειτα από παραγγελία του Λουδοβίκου Σφόρτσα, ζωγράφισε τον «Μυστικό Δείπνο» στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία ντε λε Γκράτσιε, το οποίο απογείωσε τη φήμη του.
mystiko deipno da vinci.jpg
Το Μάρτιο του 1503 επιστρέφει και πάλι στη Φλωρεντία, όπου ο Φραντσέσκο ντελ Τζοκόντο του αναθέτει να ζωγραφίσει το πορτρέτο της συζύγου του, της περίφημης Τζοκόντα. Ο πίνακας αυτός θεωρείται το γνωστότερο έργο του κι ένας από τους διασημότερους του κόσμου.
da-vinci-mona-lisa.jpg

Αρχιτεκτονική
Στα τέλη της δεκαετίας του 1480 άρχισε να ασχολείται πιο συστηματικά με την αρχιτεκτονική. Την περίοδο 1487 - 1490 έγινε μέλος της αυλής του ηγεμόνα του Μιλάνου, Λουδοβίκου Σφόρτσα, όπου προσέφερε τις υπηρεσίες του ως μηχανικός, ζωγράφος και γλύπτης και την ίδια περίπου περίοδο, εργάστηκε ως σύμβουλος αρχιτέκτονας στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου βοηθώντας στη αποπεράτωση της κεντρικής αψίδας του και εκπονώντας σχέδια για την εκ νέου κατασκευή πυργίσκου που είχε υποστεί διάβρωση.
Τον Ιούνιο του 1502 διορίζεται από τον Καίσαρα Βοργία «στρατιωτικός αρχιτέκτονας και μηχανικός». Μαζί του ταξίδεψε στην κεντρική και άνω Ιταλία, σχεδιάζοντας διάφορα οχυρωματικά έργα και χάρτες για τις εκστρατείες του Καίσαρα.
da vinci sxedio.jpg
Οραματιζόταν μια πόλη ιδανική πόλη, με λεωφόρους, κανάλια υδρεύσεως, σιντριβάνια, πλατείες, κήπους, στοές και οχυρά. χωρισμένη σε περιοχές για κάθε ξεχωριστό κοινωνικό στρώμα.. 'Έτσι ασχολήθηκε με το σχεδιασμό πολεοδομικών συγκροτημάτων και σχεδίασε οδικά δίκτυα προβλέποντας τα της ύδρευσης και της αποχέτευσης (έτσι, θα αραίωναν οι κάτοικοι που συνωστίζονταν και θα ελαττωνόταν η μεταφορά διάφορων ασθενειών) και μηχανές για αυτόματο πλύσιμο των δρόμων με τη χρήση ενός συστήματος υδροτροχών.

Εφευρέσεις
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1480, καταπιανόταν σχεδόν με όλα τα επιστημονικά πεδία. Στα διασωθέντα σχέδιά του περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων άρματα μάχης, ευφάνταστες ιπτάμενες μηχανές. Τα σχέδια και οι εφευρέσεις του συχνά ξεπερνούσαν κατά πολύ τις τεχνικές δυνατότητες της εποχής.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1470 άρχισε να σχεδιάζει πολεμικές αμυντικές ή επιθετικές μηχανές.Σε χειρόγραφο του 1478 εντοπίζουμε μερικά σχέδια μηχανικών επινοήσεων, τα οποία δεν ξέρουμε αν κατασκευάστηκαν.
arma da vinci.jpg
Το 1481 επινόησε ένα υγρόμετρο με σκοπό τη γνώση των ιδιοτήτων και της πυκνότητας του αέρα αλλά και της χρονικού σημείου πρόκλησης βροχής.
Το 1487-1490 έχουμε τα πρώτα σχέδιά του για πτητικές συσκευές,με το πιο διάσημο από αυτό την αεροέλικα ή ελικόπτερο του Λεονάρντο, ένα ξύλινο πλέγμα με μια πάνινη έλικα από πάνω του, η οποία στροβιλίζεται για να προκαλέσει ανύψωση. Ωστόσο αν και στηρίζονταν σε ορθές αρχές της αεροδυναμικής στερούνταν της κατάλληλης πηγής ενέργειας προκειμένου να ανυψωθεί. Για δεκαπέντε χρόνια περίπου σχεδίαζε μηχανικές πτέρυγες στα πρότυπα των φτερών των νυχτερίδων. Σχεδίαζε επίσης αλεξίπτωτα και συστήματα ασφαλείας για την πτητική μηχανή του.

Ένας επιστήμονας της εποχής του
O Λεονάρντο προσπαθούσε να επαληθεύσει τις ιδέες του με με ακριβείς παρατηρήσεις, μετρήσεις και πειράματα. Αν ένα πείραμα δεν ταίριαζε με την αρχική του ιδέα, τότε την επεξεργαζόταν από την αρχή. Αν και δεν είχε γνώσεις μαθηματικών, προώθησε τη μελέτη της οπτικής και της ανατομίας, ενώ προσπάθησε να αναπτύξει την τεχνολογία. Ήταν ερευνητικό, αναλυτικό, μεθοδικό μυαλό, με δημιουργική φαντασία, αδέσμευτη από την παράδοση, ενώ δημιουργούσε θαυμάσια σχέδια πάντα με ενδιαφέροντα σχόλια.
Leonardo_da_vinci,_Spring_Device.jpg
Η potenze: Μια πρωτοποριακή θεωρία
Βασισμένος σε απόψεις του Αριστοτέλη, νεοπλατωνικές απόψεις και θεωρίες του Αρχιμήδη, διαπίστωσε πως τέσσερις δυνάμεις ήταν υπεύθυνες για την λειτουργία του σύμπαντος: η κίνηση, το βάρος, η δύναμη και η κρούση. Αυτές τις δυνάμεις τις ονόμαζε potenze.

Το ενδιαφέρον για τον άνθρωπο
Vitruvian Man by Leonardo da Vinci.jpg
Τον Απρίλιο του 1489 ξεκίνησε τη συγγραφή ενός βιβλίου υπό τον τίτλο «Περί της ανθρώπινης μορφής», το οποίο όμως δεν ολοκλήρωσε ποτέ. Έκανε διάφορες μελέτες πάνω στην ανθρώπινη ανατομία, συγκρίνοντας όλα τα συμπεράσματα και τις θεωρίες του με τη μοναδική σωζόμενη σχετική θεωρία που υπήρχε την εποχή εκείνη, τον Άνθρωπο του Βιτρούβιου. Ο Βιτρούβιος είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως α) το ανθρώπινο σώμα -με τα χέρια σε έκταση- μπορούσε να χωρέσει στα δύο τέλεια γεωμετρικά σχήματα, τον κύκλο και το τετράγωνο και β) πως το κέντρο του σώματος ήταν ο αφαλός.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, με τις δικές του μελέτες, διόρθωσε κάποιες ανακολουθίες του Βιτρούβιου. Αν και η γνώση των ανθρώπινων διαστάσεων και αναλογιών ήταν δεδομένη για πολλούς από τους καλλιτέχνες του 15ου αιώνα, ήταν ο μοναδικός που επιχείρησε τόσο λεπτομερείς μελέτες.
Είναι ακόμα γνωστό από αρκετά σχέδια του, πως μελετούσε τις διαστάσεις του ανθρώπινου κρανίου και τις "κοιλότητες" του εγκεφάλου. Σε ένα από τα σχέδια του, αποτυπώνει την αντίληψη που κυριαρχούσε κατά τον Μεσαίωνα, σύμφωνα με την οποία ο εγκέφαλος αποτελείται από τρία τμήματα, το ένα πίσω από το άλλο, με το πρώτο να προσλαμβάνει τα ερεθίσματα, το δεύτερο να τα επεξεργάζεται και το τρίτο να τα αποθηκεύει.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι διατύπωσε διάφορες απόψεις σχετικά με την επίδραση και τη λειτουργία ουσιών που συνδέονται με διαφορετικά μέρη του σώματος καθώς και απόψεις για το πώς τα ανθρώπινα συναισθήματα συνδέονταν με συγκεκριμένα όργανα του σώματος. ανθρώπινων συναισθημάτων, Πίστευε χαρακτηριστικά πως τα δάκρυα προέρχονταν από την καρδιά, την οποία θεωρούσε το κέντρο όλων των συναισθημάτων.

Πηγές:
Vasari Giorgio (2010) Τρεις καλλιτέχνες της Αναγέννησης, Εκδόσεις Ερατώ
Zöllner Frank (2007) Λεονάρντο ντα Βίντσι Ζωγραφικά άπαντα, πίνακες και σχέδια Εκδότης Γνώση
White Michael (2004) Λεονάρντο ντα Βίντσι Ο πρώτος επιστήμονας, Εκδότης Κάτοπτρο
Vinci Leonardo da (2006) Leonardo da Vinci The Complete Works, Εκδότης David & Charles

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Γιατί οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αποδεχτούν το διαφορετικό;

  Είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν μία έμφυτη τάση να φοβούνται οτιδήποτε διαφορετικό, φοβούνται το άγνωστο, φοβούνται αυτό που δεν ξέρου...