Η τέχνη του κουκλοθέατρου.
Οι κούκλες του κουκλοθέατρου με διάφορες μορφές και ονόματα, είναι γνωστές με διάφορα ονόματα εδώ και 3000 χρόνια σε όλο τον κόσμο. Με τη βοήθεια αρχαιολογικών ανασκαφών βρέθηκαν σε τάφους και μνημεία μικρά αγαλματάκια που η διάρθρωσή τους, τους έδινε την ευχέρεια να κάνουν μερικές βασικές κινήσεις.
Στην αρχαία Ελλάδα, οι κούκλες ήταν φτιαγμένες από κερί ή ξύλο και ονομαζόντουσαν νευρόσπαστα. Μάλιστα σε ένα έργο του Ξενοφώντα, παρουσιάζεται ο Σωκράτης να ζητά πληροφορίες από ένα Σικελό διευθυντή κουκλοθεάτρου για την τέχνη του. Ο Πλάτωνας συγκρίνει τα ανθρώπινα πάθη με τα νήματα που κινούν τα νευρόσπαστα.
Μαριονέτες υπήρχαν και στην αρχαία Ρώμη και αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι ανακαλύφθηκαν πολλές σε χριστιονικά μνημεία. Κούκλες χρησιμοποιούσαν στις θρησκευτικές τελετές τους και οι Ινδιάνοι της Αμερικής. Οι διάφοροι ωστόσο θεραπευτές και μάγοι κρατούσαν μυστική την τέχνη τους που σχετίζονταν με την κίνηση των κούκλων.
Καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα είχαν οι μαριονέτες και στην Ασία. Κοιτίδα τους φαίνεται πως υπήρξε η Ινδία, στην οποία τις χρησιμοποιούσαν στις ιερές τελετές για να καλούν τα πνεύματα των νεκρών.
Στην Ευρώπη οι παραστάσεις κουκλοθέατρου συνοδεύονταν από χορωδία και μουσικά όργανα. Αρχικά τα έργα τα οποία παιζόντουσαν είχαν θρησκευτικό ή ιστορικό χαρακτήρα, ήταν γραμμένα σε τραχιά λατινική γλώσσα και παίζονταν με δύο μόνο κούκλες, δεδομένου ότι στην αρχή χρησιμοποιούνταν και τα δύο χέρια του παίκτη.
Στις Κάτω Χώρες το κουκλοθέατρο αναπτύχθηκε στα μοναστήρια. Στη Μεγάλη Βρετανία την εποχή της Ελισσάβετ οι μαριονέτες γνώρισαν μέρες δόξας. Τον 16ο αιώνα ένας Ιταλικός κουκλοθίασος έπαιξε για το βασιλιά της Αγγλίας Κάρολο Β’ και την αυλή του και τον ενθουσίασε τόσο πολύ που έδωσε γραπτή άδεια να περιοδεύσει σε όλη την Αγγλία.
Αγγλικοί κουκλοθίασοι μετέφεραν το είδος και στην Γερμανία Στην εποχή του ρομαντισμού οι γερμανικές μαριονέτες έφτασαν σε τόσο μεγάλη ακμή, που τις παραστάσεις τους τις παρακολουθούσαν άνθρωποι καλλιεργημένοι, άνθρωποι της υψηλής κοινωνίας, ακόμη και ο βασιλιάς.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε παράδοση κουκλοθεάτρου, γιατί ο καραγκιόζης είχε καταλάβει την πρώτη θέση στην λαϊκή ψυχαγωγία και είχε εκτοπίσει κάθε άλλο θέαμα. Βέβαια και ο καραγκιόζης στην αρχή, ήταν θέαμα αποκλειστικά για μεγάλους. Οι αθυροστομίες αλλά και γενικότερα το περιεχόμενο των έργων του, δεν το έκαναν κατάλληλο για παιδιά.
Το Ελληνικό κουκλοθέατρο των μέσων του περασμένου αιώνα με ήρωες τον Φασουλή και τον Περικλέτο και λίγο αργότερα τον Πασχάλη, σχολιάζει και αυτό από την μεριά του τα γεγονότα της εποχής. Είναι ακόμα θέαμα για μεγάλους.
Λίγο πριν τον πόλεμο του ’40 ο Γεώργιος Ρώτας δημιουργεί τις κούκλες του «Φασουλή και Ρεβύθη» και ιστορίες για παιδιά. Την ίδια εποχή η Ελένη Θεοχάρη φτιάχνει τον Μπάρμπα Μυτούση. Ο Μπάρμπα Μυτούσης και τα ανιψούδια του ψυχαγωγούν τα ταλαιπωρημένα και πεινασμένα παιδιά της Αθήνας του ’40.
Η σημασία του κουκλοθέατρου για τα παιδιά
Η σωματική, ψυχική, συναισθηματική και πνευματική ισορροπία των παιδιών επιτυγχάνεται με μια αγωγή που βασίζεται σε προγράμματα ψυχαγωγίας. Το κουκλοθέατρο έχει ως σκοπό του να κινητοποιήσει τη φαντασία και το συναίσθημα του παιδιού, επιταχύνει την ωριμότητά του, ασκεί την κρίση του και ικανοποιεί ανάγκες επικοινωνίας και έκφρασης. Η παρακολούθηση μιας παράστασης ασκεί τον αυτοέλεγχο, την παρατήρηση ενώ παράλληλα δραστηριοποιεί την σκέψη του παιδιού. Το βοηθά να ζήσει τη μαγεία, το θαύμα και την συναισθηματική ένταση. Ταυτίζεται με την κούκλα, διασκεδάζει με την δράση της αλλά και παραδειγματίζεται από τα παθήματά της. Την αισθάνεται με διαφορετικό τρόπο από ότι τους άλλους ανθρώπους. Την βάζει στον δικό του μαγικό κόσμο και άλλοτε εξασκεί πάνω της εξουσία και επιθετικότητα και άλλοτε παίρνει από αυτήν τρυφερότητα και αγάπη, στη μορφή που εκείνο επιθυμεί και που πολλές φορές διαφέρει από αυτό που του δίνουν οι μεγάλοι.
Τα καλά έργα προβάλλουν παράλληλα και όλες τις πανανθρώπινες αξίες. Ο συγγραφέας τις διοχετεύει μέσα στο μύθο βοηθώντας το παιδί ν’ αναπτύξει, παράλληλα με τις πνευματικές και ψυχικές του δυνάμεις, το αίσθημα της συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της ευθύνης και της αγάπης προς τον συνάνθρωπο.
Φροντίζει ακόμα να διοχετεύει μέσα στα έργα του κοινωνικές και παιδαγωγικές αξίες, που σύμφωνα με τα πορίσματα της σύγχρονης παιδικής ψυχολογίας, βοηθούν στο σωστό προσανατολισμό του παιδιού στη ζωή.
Ακόμη και δύσκολες ηθικές έννοιες και πανανθρώπινες αξίες, όπως η αλληλεγγύη, η αγάπη, η ειρήνη, η κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, μπορούν να μεταδοθούν με τη βοήθεια μυθικών προσώπων.
Τέλος η μαζική παρακολούθηση μιας κουκλοθεατρικής παράστασης βοηθά άμεσα στην κοινωνικοποίηση των παιδιών. Η μαζική συμμετοχή στις συγκινήσεις και στη χαρά που πηγάζουν από την παράσταση, βοηθούν στην καλύτερη ένταξη του παιδιού στην ομάδα, βοηθώντας το να καταλάβει πως τα μέλη της ομάδας αυτής, έχουν τις ίδιες ανάγκες και τα ίδια δικαιώματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου