Οι 10+1 κανόνες που οφείλουν να τηρούν οι χωρισμένοι γονείς

Ένα διαζύγιο μπορεί να προκύψει και στις... καλύτερες οικογένειες. Οι καλοί γονείς όμως φροντίζουν να προστατέψουν τα παιδιά τους από τις συνέπειες που μπορεί να έχει γι' αυτά η διάλυση του γάμου τους.
Μερικές φορές τα ζευγάρια χωρίζουν. Αυτό μπορεί να συμβεί σε ζευγάρια που υπήρξαν αγαπημένα, σε ανθρώπους που μοιράστηκαν την ευτυχία τού να φέρουν στον κόσμο παιδιά, που είχαν ονειρευτεί να γεράσουν μαζί. Γι’ αυτό τις περισσότερες φορές τα διαζύγιο είναι μια διαδικασία που προκαλεί πόνο. Και θυμό. Τόσο θυμό που ίσως είναι δύσκολο να θυμόμαστε πως κάθε πράξη, κάθε λέξη, κάθε κίνησή  μας καταγράφεται στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών μας και χαράζει εκεί πληγές. Χρειάζεται πραγματικά μεγάλη δύναμη να βάλουμε στην άκρη τη λύπη και την οργή μας και να βρούμε τον τρόπο να συνεχίσουμε να συνυπάρχουμε ως γονείς, όμως για το καλό των παιδιών μας οφείλουμε να το κάνουμε. Κι αυτοί είναι μερικοί από τους πιο βασικούς κανόνες που πρέπει να ακολουθήσουμε για να τα μεγαλώσουμε χώρια, αλλά ταυτόχρονα μαζί, με την ηρεμία και τη χαρά που τους αξίζει. 

1.     Ενημερώστε από κοινού τα παιδιά σας για την κατάσταση, με λόγια κατανοητά, σύμφωνα πάντα με την ηλικία τους και όχι απαραίτητα εκθέτοντας όλες τις λεπτομέρειες. Είναι σημαντικό δε, να τα βεβαιώσετε πως δεν ευθύνονται αυτά για το χωρισμό σας και να τα καθησυχάσετε πως τα αγαπάτε πολύ, πως θα είστε πάντα δίπλα τους και πως θα προσπαθήσετε να μην αλλάξετε πολλά πράγματα στην καθημερινότητά τους.

2.     Ποτέ μη μιλάτε άσχημα για τον/την πρώην σύζυγο μπροστά στο παιδί. Σίγουρα το έχετε ξανακούσει, το γνωρίζετε, όπως γνωρίζετε και ότι είναι πιο εύκολο να το λέει κανείς παρά να το κάνει. Μερικές φορές, δεν χρειάζεται καν να χρησιμοποιήσει κανείς άσχημα λόγια για να μειώσει τον άλλο στα μάτια των παιδιών, αρκεί ένα επιτιμητικό βλέμμα, μια χειρονομία ή ακόμα και η εσκεμμένη αδιαφορία όταν το παιδί περιγράφει και διηγείται πώς πέρασε με τον άλλον γονιό. Επίσης, πρέπει να πάψετε να μεταφέρετε, μέσω των παιδιών, αρνητικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς, ο ένας τον άλλον. Αυτό πληγώνει τα παιδιά και έχει σαν συνέπεια, τα παιδιά να αποφεύγουν τον γονιό που κατηγορεί τον άλλον.

3.     Ποτέ μη χρησιμοποιείτε το παιδί ως αγγελιαφόρο για όσα θέλετε να ενημερώσετε τον/την πρώην. Ο κανόνας αυτός ισχύει ακόμα και για κάθε είδους πληροφορία, από το ότι θα περάσετε να πάρετε το παιδί μια ώρα αργότερα από ό,τι συνήθως μέχρι το ότι η δασκάλα του σχολείου σας έκανε παρατήρηση για τη συμπεριφορά του. Δίνοντας στο παιδί το ρόλο του ενδιάμεσου, ρισκάρετε να βρεθεί αντιμέτωπο με μια αντίδραση που κανονικά προοριζόταν για εσάς και όχι για το παιδί. Η επικοινωνία με τον άλλο γονιό είναι δική σας δουλειά και όχι του παιδιού.

4.     Μην αναφέρετε ποτέ στο παιδί οικονομικά θέματα που σχετίζονται με τον άλλο γονιό. Μην πείτε ότι έχει αργήσει να καταβάλλει τη διατροφή, ούτε να συζητήσετε ποιος έχει αναλάβει ποια έξοδα. Το παιδί δεν χρειάζεται να ξέρει ποιος πληρώνει για το κολυμβητήριο και ποιος για τα ρούχα τους –αυτό έχει πιθανότατα καθοριστεί μετά από δικαστική απόφαση κι αν υπάρχουν προβλήματα στην πράξη, απευθυνθείτε ξανά στο δικηγόρο σας. Αλλά αφήστε το παιδί έξω από τέτοιου είδους αντιπαράθεση.

5.     Η αλήθεια είναι πως δεν μπορείτε να ελέγξετε το πώς περνάει το παιδί στο σπίτι του άλλου γονιού. Το ιδανικό θα ήταν να μπορέσετε να αποφασίσετε από κοινού, τουλάχιστον, τα βασικά στοιχεία της ανατροφής του παιδιού. Εάν δεν μπορέσετε να το κάνετε αυτό, θα πρέπει να αποδεχτείτε ότι δεν μπορείτε να παρεμβαίνετε σε οτιδήποτε συμβαίνει στο σπίτι του άλλου γονιού (εξαιρείται φυσικά η περίπτωση που φοβάστε ότι το παιδί διατρέχει αληθινό κίνδυνο εκεί). Καλό είναι, επίσης, να μην ασκείτε πίεση ανακρίνοντας το παιδί σας και αναγκάζοντάς το να σας πει με κάθε λεπτομέρεια τι έφαγε, πότε κοιμήθηκε, πόση ώρα είδε τηλεόραση κ.λπ. Αυτό θα δημιουργήσει στο παιδί το φόβο ότι μπορεί να βάλει σε μπελάδες τον έναν γονιό του και αυξάνει τις πιθανότητες να σας πει ψέματα.

6.     Ποτέ μην κάνετε το παιδί να νιώσει ενοχές για τις ώρες που περνάει με τον άλλο γονιό.Δεν χρειάζεται να ξέρει ότι εσείς θα νιώθετε μοναξιά ή θλίψη που θα φύγει από το σπίτι. Το παιδί δεν είναι υπεύθυνο για τα συναισθήματά σας και δεν πρέπει του προκαλείτε τον οίκτο, μην το κάνετε να σας λυπάται. Αποχαιρετήστε το με χαμόγελα και πείτε πόσο ανυπομονείτε να μάθετε πόσο όμορφα πέρασε όταν επιστρέψει –ακόμα κι αν δεν το εννοείτε! 

7.     Σταματήστε άμεσα να ανταποκρίνεστε σε χειριστικές τακτικές του παιδιού σας. Αρκετά συχνά, τα παιδιά των χωρισμένων γονιών, προσπαθώντας να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους με ένα διαφορετικό τρόπο, προσπαθούν να εκμεταλλευτούν, ίσως, και να τιμωρήσουν τους γονείς τους, που δεν κατάφεραν να τους χαρίσουν μια αγαπημένη οικογένεια μέσα στην οποία θα μπορούσαν να ζήσουν όμορφα παιδικά χρόνια. Έτσι, λοιπόν, απαιτούν περισσότερα δώρα και κάθε είδους χατίρια, εκμεταλλευόμενα το άγχος και την επιθυμία του κάθε γονέα να αποδειχτεί «καλός γονιός».

8.     Κρατήστε την προσωπική σας ζωή και τις πιθανές επόμενες σχέσεις σας μακριά από το παιδί. Η γνωριμία του παιδιού με τον καινούργιο σύντροφο του γονιού του πρέπει να γίνεται με αυστηρές προϋποθέσεις.

9.     Απαιτήστε από τους δικούς σας γονείς να μην εκδηλώνουν τα αρνητικά συναισθήματά τους σχετικά με το διαζύγιο, μπροστά στα παιδιά, και, φυσικά, να μην κατηγορούν τον έναν γονέα όταν απουσιάζει ο άλλος. Τα παιδιά, θα πρέπει να αισθάνονται ζεστή και ήρεμη την αγκαλιά των παππούδων και γιαγιάδων τους και να μην φοβούνται πως θα πληγωθούν ακούγοντας κατηγορίες για τη μαμά ή τον μπαμπά τους.

10.  Αποφύγετε τις μακροχρόνιες αντιδικίες και φροντίστε να μην απορροφηθείτε με τις νομικές πτυχές της έκδοσης του διαζυγίου, τους οικονομικούς διακανονισμούς και το μοίρασμα της περιουσίας, κι έτσι χάσετε την επαφή με τα παιδιά σας. 

Γιορτές και παιδιά με χωρισμένους γονείς

Οι ευθύνες των γονιών προς το παιδί.

Οι γιορτινές ημέρες είναι ιδιαίτερα δύσκολες για τα παιδιά χωρισμένων γονιών αλλά και για τους ίδιους τους γονείς. Είτε ο χωρισμός είναι παλιός, είτε πρόσφατος, οι μέρες συγκέντρωσης της οικογενείας πάντα προκαλούν μελαγχολία σε όλα τα εμπλεκόμενα μέλη.

Βέβαια, οι γονείς είναι εκείνοι που θα πρέπει να βάλουν στην άκρη όσες διαφωνίες και πικρίες δεν έχουν ακόμα κοπάσει και να βοηθήσουν τα παιδιά τους να απολαύσουν τις γιορτές.

Μερικές συμβουλές που πρέπει να ακολουθήσουν είναι οι παρακάτω:

Οι δύο γονείς καθορίζουν από πριν με ποιόν θα περάσει το παιδί τις μέρες των γιορτών. Ύστερα, συζητούν- ανακοινώνουν στο παιδί τις προτάσεις τους. Αν το παιδί έχει να αντιπροτείνει ή να ρωτήσει οτιδήποτε, πρέπει να του απαντήσουν σε όλα. Δεν πρέπει το παιδί (ειδικά αν είναι πάνω από 6-7 ετών), να νιώθει ότι η γνώμη του δεν έχει σημασία.

Αν ο χωρισμός είναι πρόσφατος οι γονείς θα πρέπει να κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για να ηρεμήσουν και να καθησυχάσουν το παιδί για την αγάπη τους αλλά και την παρουσίας τους στη ζωή του. Επιπλέον, πρέπει να μιλούν με σεβασμό για τον άλλο γονέα, καθώς και οι δύο είναι κομμάτι του παιδιού. Είναι δυσβάσταχτο για το παιδί να ακούει και να νιώθει τόση απόρριψη και πικρία για κάποιον που αγαπά τόσο.

Αν οι προσφάτως χωρισμένοι γονείς έχουν καλές σχέσεις και αποφασίσουν να περάσουν αυτές τις μέρες μαζί για να είναι ομαλή η μετάβαση για το παιδί πρέπει να προσέχουν, γιατί οι ελπίδες για επανασύνδεση των γονιών θα αναπτερωθούν. Είναι σκόπιμο στην αρχή μια καινούριας κατάστασης το παιδί να μείνει και λίγο μόνο του με τον κάθε γονιό, ώστε να συνειδητοποιήσει τις αλλαγές.

Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό οι γονείς να μην ανταγωνίζονται για το ποιος πήρε το καλύτερο δώρο ή με ποιον πέρασε καλύτερα το παιδί γιατί αυτή η προσπάθεια γίνεται αντιληπτή και από το ίδιο. Επίσης, σε καμία περίπτωση δε βάζουμε το παιδί να μας απαντήσει σε κανένα τέτοιο δίλλημα.

Το κυριότερο είναι οι γονείς, μέσα από αυτή τη δύσκολη και επίπονη κατάσταση,να βοηθήσουν το παιδί να αποδεχτεί τη νέα πραγματικότητα και να νιώσει μέσα από τις θετικές εμπειρίες πως πάλι θα έχει και τους δύο γονείς του, να περνούν και να δημιουργούν μαζί του όμορφες αναμνήσεις.

Ευχαριστούμε την ψυχολόγο Σαρρή Καλλιόπη, Ειδικευμένη στην Παιδαγωγική Ψυχολογία.

Ποια είναι τα συχνότερα λάθη των χωρισμένων γονιών

Όλοι γνωρίζουμε ότι το διαζύγιο μπορεί να είναι δύσκολο να το αντέξουν και να το διαχειριστούν τα παιδιά. Αλλά, ο τρόπος που οι γονείς χειρίζονται το διαζύγιο σχετίζεται άμεσα με το επίπεδο προσαρμογής των παιδιών σε αυτό. Στις μέρες μας, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση του αριθμού των διαζυγίων. Στην Ελλάδα, τα διαζύγια αυξάνονται κάθε χρόνο, γεωμετρικά. 

Υπάρχει μια σειρά πραγμάτων που ένας γονέας μπορεί να πει ή να κάνει με αποτέλεσμα να αυξήσει σημαντικά το επίπεδο στρες ενός παιδιού χωρισμένων γονέων. Οι γονείς συχνά απορροφώνται από τη θλίψη και την απώλεια ενεργώντας ή αντιδρώντας πολλές φορές άσχημα στα παιδιά τους, κάτι που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τη σχέση μεταξύ γονέως και παιδιού.

Εδώ παρουσιάζονται τα συχνότερα λάθη που κάνουν οι χωρισμένοι γονείς:

Οι γονείς δεν βοηθούν τα παιδιά τους στις δύσκολες στιγμές

Πολλές φορές οι γονείς αποφεύγουν να μιλήσουν και να ανοίξουν συζήτηση με τα παιδιά τους για το πώς αισθάνονται. Είναι πολύ βασικό να έχουν ειλικρινείς συζητήσεις ή διαλόγους με τα παιδιά, διότι αυτά μπορεί κάλλιστα να κρύβουν συναισθήματα οργής, λύπης ή αναστάτωσης χωρίς να τα εκφράζουν. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να εκφράσουν αυτό που αισθάνονται, έτσι ώστε ο γονέας να μπορεί να δουλέψει με αυτό, αλλιώς η σύγχυση και η οργή τους μπορεί να διοχετευθεί με καταστροφικούς τρόπους. 

Αντ’ αυτού, αφιερώστε χρόνο στα παιδιά σας και συζητήστε για το τι τους συμβαίνει, τι αισθάνονται και επιβεβαιώστε τους ότι είναι ελεύθερα να εκφραστούν με τον τρόπο που εκείνοι νιώθουν άνετα – γίνετε ενεργητικός ακροατής.

Τα παιδιά σας δεν είναι θεραπευτές σας 

Τα παιδιά, ειδικά οι έφηβοι, πρέπει να ελέγχονται και να έχουν την αίσθηση της ασφάλειας. Ο κόσμος τους μπορεί να καταστραφεί πολύ εύκολα μετά το διαζύγιο των γονέων τους. Στα μάτια τους θα πρέπει να δείχνετε αξιόπιστοι και ισχυροί, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό.
Είναι πολύ σημαντικό να μην μεταφέρετε στα παιδιά σας τα προβλήματα που σχετίζονται με το διαζύγιό σας. Μην περιμένετε βοήθεια από το παιδί σας, για αυτό απευθυνθείτε στους φίλους ή σε ειδικούς. Εάν το κάνετε αυτό, το παιδί μπορεί να χάσει την πίστη στον εαυτό του και τους γονείς του. Και αυτό είναι πολύ κακό.

Μην βάζετε το παιδί σας να επιλέξει πλευρά

Πρώτον, οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι το παιδί δεν μπορεί να σας διαχωρίσει και δεν μπορεί να σας δει ατομικά, και με το να προσπαθείτε να το μεταφέρετε στην πλευρά σας είναι λάθος και βλαβερό για αυτό. 

Σαν γονέας δεν μπορείτε να επικρίνετε τον/την πρώην σύζυγό σας στο παιδί, ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολο είναι για εσάς. Πρώτα από όλα, στο παιδί καλό θα είναι να εκφράζετε μια κοινή γνώμη χωρίς να παρουσιάζετε διαφορές μεταξύ σας. Καλό είναι να λάβετε υπόψη τις απόψεις του παιδιού σας, διότι κάθε παιδί είναι μια μοναδική προσωπικότητα.

Χρησιμοποιείτε τις λάθος λέξεις

Μερικές φορές οι γονείς λένε πράγματα που είναι ιδιαίτερα επιζήμια για τα παιδιά κατά τη διάρκεια του διαζυγίου. Δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι λόγια όπως, "Είσαι ίδιος/α ο πατέρας σου," ή "Πήγαινε να ζήσεις με τη μητέρα σου" μπορούν να λάβουν νέο νόημα για τα παιδιά κατά τη διάρκεια ενός διαζυγίου. 

Όντας σε σύγκριση με ένα γονέα μπορεί να μην είναι κομπλιμέντο, όταν είναι προφανές ότι ο ένας γονέας δεν άρεσε στον άλλο. Να είστε προσεκτικοί με τα λόγια σας!

Το παιδί σας δεν είναι "ταχυδρόμος"

Ο μεγαλύτερος αριθμός των διαζευγμένων ζευγαριών επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας το παιδί τους. Όλα αυτό είναι ένα μεγάλο συναισθηματικό στρες για τα παιδιά. Υπάρχουν πολλές μορφές επικοινωνίας με την/τον πρώην σύζυγο, χωρίς τη συμμετοχή του παιδιού. Είναι σημαντικό να καταλήξετε σε μια κοινή συμφωνία για την εκπαίδευση των παιδιών και να αποφύγετε συζητήσεις για τα προβλήματα του παρελθόντος.
Αν πρέπει να συζητήσετε κάτι από το τηλέφωνο ή από κοντά, επικεντρωθείτε μόνο σε αυτό το θέμα, μην επιστρέψετε στο θέμα του παρελθόντος. Και να θυμάστε ότι η συναισθηματική ευεξία του παιδιού εξαρτάται από εσάς, τους γονείς.

Κόβοντας την επικοινωνία του παιδιού σας από το να βλέπει τον άλλο γονέα τακτικά

Το παιδί σας μέχρι την ώρα του χωρισμού/διαζυγίου σας έβλεπε ή μιλούσε με τον άλλο γονέα κάθε μέρα, κάθε φορά που σας χρειάζονταν. Η αποκοπή του από τον ένα γονέα δημιουργεί πένθος και η απώλεια βιώνεται όπως ένας θάνατος στην οικογένεια, επομένως μην λέτε όχι στο παιδί σας όταν εκφράζει την επιθυμία του να δει τον μπαμπά ή τη μαμά του.

Μη συζητάτε θέματα γονικής μέριμνας

Ποτέ μη συζητάτε θέματα γονικής μέριμνας του χρόνου, της επιμέλειας ή της υποστήριξης των παιδιών μπροστά στα παιδιά. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν τηλεφωνικές συνομιλίες μπροστά στο παιδί σας για να μπορεί να σας ακούει. Αυτό σημαίνει να αναμένετε μέχρι να πάνε για ύπνο ή όταν είναι έξω, για να πραγματοποιήσετε οποιαδήποτε τηλεφωνική επικοινωνία με τον/την πρώην σύζυγο σας. 

Ακόμα κι αν μπορείτε να συζητήσετε τα θέματά σας πολιτισμένα, τα παιδιά δεν θα πρέπει να τα ακούνε. Είναι πολύ κοινό για τα παιδιά να ακούσουν αυτές τις συζητήσεις και να αισθάνονται σαν να είναι η αιτία του προβλήματος ή βάρος για τον έναν ή τον άλλο γονέα.

Μην παρουσιάζετε στο παιδί σας το νέο ρομαντικό σύντροφό σας

Η μαμά και ο μπαμπάς δεν είναι καν ακόμη διαζευγμένοι, και εδώ είναι ο μπαμπάς με το "η νέα σας μαμά," ή η μαμά ανακοινώνει ότι έχει νέο φίλο. Πρώτα από όλα, δεν είναι καλό για σας να ξεκινήσετε τόσο σύντομα μια νέα σχέση, αλλά αυτό είναι ακόμα χειρότερο για τα παιδιά σας. 

Κρατήστε τους ερωτικούς συντρόφους σας έξω από τη ζωή των παιδιών σας για τουλάχιστον έξι μήνες αφού χωρίσετε - μέχρι να είστε σίγουροι ότι το πρόσωπο αυτό πρόκειται να μείνει στη ζωή σας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μην πείτε στα παιδιά σας να αγαπούν το νέο άνθρωπο, ή μη νομίσετε ότι τα παιδιά σας είναι αρκετά ώριμα για να το χειριστούν. Βάλτε τις ανάγκες τους πιο πάνω από εσάς.

Παρόλο που το βίωμα ενός διαζυγίου μπορεί να κάνει έναν γονέα να αισθάνεται συναισθηματικά στερημένος, αυτό δεν θα πρέπει να μοιράζεται με το παιδί μέσω της συμπεριφοράς ή συζητήσεων. Ένα παιδί που αισθάνεται ότι ο μπαμπάς ή η μαμά του το έχει ανάγκη πάρα πολύ, θα αρχίσει να νιώθει ένοχο ή να φοβάται τον αποχωρισμό με τον ένα γονέα όταν έρχεται η ώρα να περάσει λίγο χρόνο με τον άλλο γονέα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται τόσο ένοχα ακόμα και όταν πάνε σχολείο ή να παίξουν στο σπίτι ενός φίλου. Αυτό είναι ένα τεράστιο βάρος για να το νιώθει το παιδί.

Εάν ένας γονέας αισθάνεται ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί τη σχέση του με το παιδί του μετά από ένα διαζύγιο, καλό θα ήταν να συμβουλευτεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας, όπως έναν οικογενειακό σύμβουλο ώστε να συζητηθούν θέματα και δυσκολίες και να αναζητηθούν αποτελεσματικοί τρόποι για τη διαχείριση αυτή της σχέσης.

Χωρισμένοι … με παιδιά

Όταν η ζωή προχωρήσει

Όταν η ζωή ξαναμπεί στην κανονική της πορεία, τα παιδιά έρχονται  αντιμέτωπα και με το γεγονός ότι οι γονείς τους έχουν σεξουαλική ζωή και αρχίζουν να βγαίνουν με άλλους. Τους είναι αδιανόητο οτι οι γονείς τους έχουν κάποιο άλλο σύντροφο και αυτό τα κάνει να νιώθουν μπερδεμένα και υποχρεωμένα να υπερασπιστούν τον " απατημένο " (ακόμη και αν αυτός είναι που έχει φύγει και το γνωρίζουν καλά) γονέα. Δεν πρόκειται παρά για μία απέλπιδα προσπάθεια να διατηρηθεί η δομή της οικογένειας με τη μορφή του το παιδί γνώριζε όλα του τα χρόνια. Οι γονείς σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υποχωρήσουν από την ανάγκη και επιθυμία τους να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Στις περιπτώσεις αυτές η διακριτικότητα αλλά και η σταθερότητα είναι σημαντικές αρετές. Είναι δεδομένο ότι ο γονιός που προσπαθεί να μπει σε μία νέα σχέση αναπόφευκτα θα αφιερώνει λιγότερο χρόνο στα παιδιά του και λογική συνεπαγωγή είναι πως το παιδί θα  γεμίσει φόβο ότι έχει ολοένα και μικρότερη σημασία στη ζωή των γονιών του. Διασκεδάστε αυτή τους την ανησυχία και συνεχίστε την προσπάθεια σας να ξαναφτιάξει τη ζωή σας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το παιδί είναι που θα πρέπει να προσαρμοστεί στη νέα συνθήκη και όχι ο γονέας να υπαναχωρήσει. Η βαθιά κατανόηση, η διακριτικότητα και ο χρόνος, συνήθως διευθετούν με τον καλύτερο τρόπο τέτοιου είδους προβλήματα.
Όταν ένας από τους γονείς προχωρά σε ένα νέο γάμο,  το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η προσαρμογή του παιδιού στις καινούργιες συνθήκες καθώς τώρα :
Νιώθει θυμό γιατί ο νέος σύζυγος διαλύει ουσιαστικά την μύχια επιθυμία τους να ξανασμίξουν οι γονείς
Νιώθει  ανταγωνιστικά προς τον ή την νέο/ νέα σύζυγο, με τον οποίο πρέπει τώρα να μοιράζεται το γονέα του
Η σχέση που αναπτύσσουν με τον  ή την νέο σύζυγο τους κάνει να νιώθουν ότι προδίδουν το γονέα που αντικατέστησε ο νέος σύζυγος - σκέψη αυτόματη ή αρκετές φορές πυροδοτούμενη ...από το περιβάλλον
Αναπτύσσουν ανταγωνιστική σχέση προς τα καινούρια αδέρφια, σε μία προσπάθεια να κρατήσουν την προσοχή και την κεντρική θέση στη ζωή των γονιών τους.

Αν και όλα αυτά φαίνονται δυσεπίλυτα, ένας γάμος με αγάπη και κατανόηση, ακόμη κι αν αυτός αφορά σε ένα νέο γονέα, μπορεί να λειτουργήσει ως άριστο αντίβαρο στην εικόνα του διαλυμένου σπιτιού, να ανανεώσει την πίστη στις δεύτερες ευκαιρίες της ζωής, να βελτιώσει την αυτοεκτίμηση του παιδιού, να δώσει θετικά πρότυπα για το αρσενικό και το θηλυκό φύλο, να αυξήσει την αυτοπεποίθηση του, καθώς θα διαπιστώσει ότι γίνεται αποδεκτό από τον άλλο σύζυγο. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μονογονεεϊκές οικογένειες δεν έχουν τις ευκαιρίες αυτές, ενώ ταυτόχρονα τα οικονομικά προβλήματα επιδεινώνουν την κατάσταση. Επιπλέον, επειδή η μόνη στενή σχέση που έχουν αφορά σε ένα άτομο, (το γονιό με τον οποίο ζουν) δεν επιτυγχάνουν εύκολα την αυτονομία και ανεξαρτησία τους.

Αντί επιλόγου
Ο άνθρωπος, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, έχει σημαντικά ψυχικά αποθέματα για να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες, Για να λυθούν επιτυχώς όλα τα προβλήματα, αρκεί να αποφύγουμε κάποια βασικά λάθη : 

1. Οι γονείς συχνά πιστεύουν πως τα παιδιά θέλουν να κρύβουν τα συναισθήματά τους από τους γονείς, να μην συζητούν την κατάσταση, να εξατμιστούν με κάποιο τρόπο τα προβλήματα και όλοι να συμπεριφέρονται σαν μην έγινε τίποτα.
   Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά θέλουν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και να εκφράσουν τους γονείς τους το πόσο υποφέρουν. 
2. Οι γονείς πιστεύουν πως τα παιδιά θα εκφράσουν λεκτικά την οδύνη τους.
   Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά κατακλύζονται από τα συναισθήματά τους και πως ακόμη και τα μεγαλύτερα παιδιά δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν το ένα συναίσθημα από το άλλο- παραδείγματος χάριν τη μοναξιά από την απόρριψη. 
3. Οι γονείς πιστεύουν πως τα παιδιά θα αναγνωρίσουν και θα σεβαστούν τη δική τους κρίση και θα δείξουν κατανόηση
   Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά είναι εγωκεντρικά, αγενή, ενίοτε και κακότροπα πλάσματα που πάντοτε προτάσσουν τα δικά τους συναισθήματα και ανάγκες - και ευτυχώς που συμβαίνει αυτό γιατί αλλιώς χτίζεται ένας δυστυχής ενήλικας. 

Τα παιδιά δεν αντέχουν στη σκέψη πως ο πως ο υπερήρωας γονιός θα λυγίσει.
Το ενδεχόμενο αυτό θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη δική τους ασφάλεια και ομοιόσταση και δεν το αντέχουν - γι αυτό πολύ απλά μην λυγίσετε.

ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΔΙΑΖΥΓΙΟ

«Αν δεν μπορούμε να πετύχουμε στο γάμο μας, τουλάχιστον ας πετύχουμε στο διαζύγιο μας. για χάρη των παιδιών». Martin Herbert
Το διαζύγιο αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα δυσμενή γεγονότα ζωής που αντιμετωπίζουν τα παιδιά. Στις ανεπτυγμένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας στους δύο γάμους διαλύεται. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία αυξάνεται ο αριθμός των διαζυγίων και στην Ελλάδα. Ο δείκτης από 8% επί των γάμων το 1980 έφτασε το 24% το 2005. Οι ψυχολογικές δράσεις αυτού του γεγονότος συχνά εξακολουθούν να υπάρχουν και στην ενήλικη ζωή, χωρίς μερικές φορές τα άτομα να έχουν σαφή επίγνωση για το που εντοπίζεται το πρόβλημα. Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά ελπίζουν την επανασύνδεση της οικογένειας, ακόμη και μετά από 10-15 χρόνια. Ένα διαζύγιο όσο τραυματικά κι αν βιώνεται μπορεί να αποτελεί την μόνη δυνατή λύση και να προκαλεί τις λιγότερες ψυχικές τραυματικές εμπειρίες στα παιδιά. Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά διαζευγμένων γονέων τα καταφέρνουν καλύτερα από τα παιδιά που οι γονείς τους δεν είναι χωρισμένοι αλλά ζουν σε δυστυχισμένες οικογένειες με διαρκείς εντάσεις και καυγάδες. Η επιτυχής προσαρμογή του παιδιού θα εξαρτηθεί αφενός από την προσωπικότητα του και αφετέρου από τον χειρισμό των γονέων. Πότε και πως πρέπει να ανακοινώσουμε στο παιδί το διαζύγιο; Πολλοί γονείς αποφεύγουν ή καθυστερούν να μιλήσουν στο παιδί για το διαζύγιο. Δεν υπάρχει κανόνας που να περιορίζει τους γονείς το πότε θα ανακοινώσουν στο παιδί την απόφασή τους να χωρίσουν. Καλό είναι να γίνει όταν έχουν αποφασίσει ότι θα χωρίσουν και είναι σίγουροι ότι αυτό επιθυμούν. Είναι σημαντικό, η ανακοίνωση να γίνει και από κοινού με τους δύο γονείς, στο σπίτι τους, μέσα σε πνεύμα συνεργασίας, έχοντας κοινή στάση προς τα παιδιά τους και με την ανάλογη σοβαρότητα που αρμόζει στην κατάσταση. Π.χ δεν είναι καλό να προσπαθήσουν να «ελαφρύνουν» την ατμόσφαιρα με χαμόγελα. Χρειάζεται να εξηγήσουν στα παιδιά ότι:
	δεν μπορούν να είναι πλέον μαζί για λόγους που θα κατανοήσουν με τον καιρό. είναι προτιμότερο να ζούνε χώρια και χωρίς εντάσεις παρά μαζί και με συνεχείς συγκρούσεις. Έτσι, θα μπορούν να είναι καλύτεροι γονείς. ούτε εκείνοι θα ήθελαν να έχει αυτή την εξέλιξη ο γάμος τους, αλλά καμιά φορά τα συναισθήματα των συζύγων αλλάζουν στην πορεία. δεν είναι τα ίδια υπεύθυνα για το χωρισμό τους θα τα αγαπούν, θα τα φροντίζουν και θα τα προστατεύουν για πάντα και οι δύο, ανεξάρτητα πως θα εξελιχθεί η ζωή τους στο μέλλον.
Επίσης θα πρέπει:    Να τα ενθαρρύνουν να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και να διατυπώνουν ερωτήσεις στις οποίες πρέπει να δίνουν όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρες απαντήσεις. Να τους πουν ότι γνωρίζουν ότι τα παιδιά θα θυμώσουν, θα ανησυχήσουν, θα νιώσουν ανασφάλεια. Λυπούνται γι' αυτό, αλλά θα τα βοηθήσουν να ελέγξουν αυτά τα συναισθήματα.    Να συζητηθούν οι αλλαγές που θα τους συμβούν και να τους δοθούν πληροφορίες για πρακτικά ζητήματα όπως που θα μένουν, με ποιον, πως και πότε θα επικοινωνούν με τον γονέα που θα αποχωρήσει κ.α. Όπου είναι δυνατόν μπορεί να ερωτηθούν και τα ίδια για τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους σχετικά με τις διευθετήσεις που θα χρειαστούν.    Να μην τα ενισχύσουν να παρεμβαίνουν ή να ελέγχουν τις αποφάσεις των γονιών, ώστε εκείνα να προσπαθούν να αποκαταστήσουν τη σχέση των γονιών τους. Οι γονείς όντας ενοχικοί κάποιες φορές υποχωρούν σε «χειριστικές» συμπεριφορές των παιδιών, γι' αυτό η ισορροπία που πρέπει να κρατήσουν είναι πολύ λεπτή. Πρέπει να τους τονίσουν ότι και το διαζύγιο αλλά και οι αποφάσεις προσαρμογής που παίρνουν είναι αποφάσεις των γονιών παρότι ξέρουν ότι τα δυσαρεστούν. Αυτό θα βοηθήσει τα παιδιά να σταματήσουν να προσπαθούν να τους φέρουν πιο κοντά και θα τους ωθήσει να επενδύσουν το χρόνο, τη σκέψη και την ψυχική τους ενέργεια στα δικά τους ενδιαφέροντα και τους φίλους τους.    Να τα διαβεβαιώσουν ότι θα ζουν στο σπίτι του ενός από τους δύο γονείς και θα επισκέπτονται τον άλλον τακτικά. Θέλουν και οι δύο να διατηρηθεί ο δεσμός των παιδιών με τον άλλο γονέα. Δε θέλουν τα παιδιά να μεταφέρουν μηνύματα από τον έναν στον άλλον, ούτε επιθυμούν να λένε στον ένα τι κάνει ο άλλος. Ο χωρισμός είναι οριστικός έστω κι αν διατηρηθούν φιλικές σχέσεις μεταξύ των γονέων. Αυτό δε σημαίνει ότι θα ξαναζήσουν μαζί. Ξέρουν ότι θα αντιδράσουν στο χωρισμό, αλλά αυτά δεν πρέπει να προσπαθήσουν να κάνουν τους γονείς να αλλάξουν την απόφασή τους.  Τι αισθάνονται και πως αντιδρούν ψυχολογικά τα παιδιά; Αισθάνονται φόβο για την αλλαγή των συνθηκών που θα προκύψουν (π.χ. πιθανή αλλαγή σπιτιού, επαφών με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, καθημερινών δραστηριοτήτων, οικογενειακές γιορτές), φόβος εγκατάλειψης με  την απομάκρυνση του ενός γονέα και αγωνία μήπως χάσουν και τον άλλον. Αναστατώνονται από την ένταση των συναισθημάτων των γονιών τους και ταυτίζονται με κάποια απ' αυτά, βιώνουν σύγχυση και ανασφάλεια για το επερχόμενο μέλλον τους. Η έναρξη του διαζυγίου αποτελεί γι' αυτά ένα «πένθος» με θυμό, θλίψη και έντονα κλάματα, καθώς βιώνουν απώλειες σε πολλά επίπεδα. Οι ψυχολογικές αντιδράσεις των παιδιών μετά την ανακοίνωση του διαζυγίου  ποικίλουν:  Τα βρέφη δεν αντιλαμβάνονται την έννοια του διαζυγίου, αλλά διαισθάνονται την απουσία του γονέα που λείπει και πολλές φορές μπορεί να τον αποζητούν έντονα στην προσπάθειά τους να τον δουν. Αναστατώνονται και επηρεάζονται από την ψυχική κατάσταση της μητέρας τους. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αρχικά, αντιδρούν με δάκρυα και θυμό, φαίνονται να λυπούνται πολύ και να τρομάζουν και προσκολλώνται πολύ πάνω στους γονείς ή γίνονται απαιτητικά. Παρουσιάζουν διαταραχές στον ύπνο και στο φαγητό, παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές και αυξημένη προσκόλληση στον ένα γονέα. Εκδηλώνουν φόβους την ώρα του ύπνου, άρνηση να μείνουν μόνα τους έστω και λίγο, ταράζονται όταν πρόκειται να φύγουν και διαμαρτύρονται την ώρα της αναχώρησής τους για τον παιδικό. Παρουσιάζουν ζωηρές φαντασιώσεις εγκατάλειψης, θανάτου των γονιών ή τραυματισμού και συχνά εκδηλώνουν επιθετικότητα απέναντι σε άλλα παιδιά και μαλώνουν με τα αδέρφια τους. Επίσης, μπορεί να είναι σιωπηλά σε σημείο αδιαφορίας. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας παρουσιάζουν έντονη θλίψη και θυμό με μεγαλύτερη διάρκεια των συμπτωμάτων στα αγόρια. Ο θυμός συνήθως κατευθύνεται προς τους γονείς και ιδιαίτερα  προς εκείνον με τον οποίο ζει και συνήθως είναι η μητέρα. Ο απών πατέρας είναι δυνατόν να εξιδανικευθεί (ανεξάρτητα από τα πραγματικά γεγονότα) ενώ η μητέρα θεωρείται υπεύθυνη που εκείνος έφυγε μακριά. Ειδικά στις ηλικίες των επτά έως οκτώ ετών, μπορεί να εκφράσουν πολύ έντονη επιθυμία για τον πατέρα τους. Αδυναμία συγκέντρωσης και παραμέληση των μαθημάτων τους. Τα παιδιά προεφηβικής ηλικίας τείνουν να εκδηλώνουν λιγότερο τον εσωτερικό τους πόνο και τη στεναχώρια, χωρίς να σημαίνει ότι ο πόνος δεν υφίσταται. Προσπαθούν να ξεχαστούν με το παιχνίδι και άλλες δραστηριότητες. Είναι δύσκολο να τα πλησιάσεις διότι απεχθάνονται να συζητούν γι' αυτά που αισθάνονται εξαιτίας του πόνου και της αμηχανίας που τους προκαλεί. Κάτω απ αυτή τη φαινομενική αδιαφορία υπάρχει θυμός, που μπορεί να τους οδηγήσει να είναι πολύ αφοσιωμένα στον ένα γονέα και να αρνηθούν ακόμα να δουν τον άλλον γονέα.  Τέλος, οι έφηβοι παρουσιάζουν έκδηλη κατάθλιψη και δίνουν την εντύπωση ότι απομακρύνονται από την οικογενειακή ζωή και καταφεύγουν σε φίλους. Οι φίλοι αποτελούν την εναλλακτική μορφή οικογένειας και προσφέρουν την αίσθηση του ανήκειν, της συνέχειας και της σταθερότητας. Πολλές φορές παρουσιάζουν αντικοινωνική συμπεριφορά και άγχος ή ανησυχίες για το μέλλον τους σχετικά με τις δικές τους σχέσεις, το σεξ και το γάμο.  Γενικότερα τα παιδιά μέχρι την εφηβεία δυσκολεύονται να αποδεχτούν το διαζύγιο. Όσο πιο μικρά είναι τόσο πιθανότερο είναι να νοιώθουν τα ίδια ένοχα γι' αυτό, να πιστεύουν ότι επειδή «κούρασαν» πολύ τους γονείς τους, φεύγει ο ένας απ' τους δύο.  Ποιοι είναι οι προστατευτικοί παράγοντες που συμβάλλουν στο να μην εκδηλώσουν όλα τα παιδιά προβλήματα συμπεριφοράς ή ψυχικής υγείας βιώνοντας την διάλυση της οικογένειας τους;  1. Κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των παιδιών όπως η ιδιοσυγκρασία, οι γνωστικές δεξιότητες, η αυτοεκτίμηση και η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους. 2. Η καλή ποιότητα της σχέσης ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά. Δείχνουμε κατανόηση, υπομονή και ψυχραιμία στις ψυχολογικές αντιδράσεις των παιδιών και προσπαθούμε να τους αφιερώνουμε πολύ χρόνο, να κατανοήσουμε τα προβλήματα τους, διατηρώντας παράλληλα σταθερό το πλαίσιο της καθημερινής τους ρουτίνας. Είναι σημαντικό να νοιώθουν ότι μπορούμε να τα στηρίξουμε και όχι να μας στηρίξουν. 3. Η προσαρμογή των γονέων στο διαζύγιο. Τα παιδιά δεν θα πρέπει να αναλάβουν το ρόλο του προστάτη στον γονέα ούτε πρακτικά, ούτε συναισθηματικά. Απενοχοποιούμε τα παιδιά από τα δικά μας προβλήματα, αφήνουμε στην άκρη τις διαφωνίες μας μπροστά τους και δεν τα κάνουμε αντικείμενο δικής μας διαμάχης με τον άλλο γονέα, διότι τα επηρεάζει αρνητικά και τους δημιουργεί άγχος , ανασφάλεια, θλίψη, θυμό και ενοχές. 4. Η παρουσία σημαντικών προσώπων που λειτουργούν υποστηρικτικά όπως συγγενείς, αδέρφια και συνομήλικοι.    Το διαζύγιο δεν είναι τόσο τραυματικό όταν οι συνθήκες χωρισμού είναι καλές και οι γονείς παραμένουν συναισθηματικά διαθέσιμοι στα παιδιά τους προκειμένου να μπορέσουν να επεξεργαστούν τα περίπλοκα συναισθήματα που νοιώθουν. Πολλές φορές οι γονείς έχοντας δυσκολία να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα (άγχος, θυμός, απόρριψη, απογοήτευση, πίκρα, μοναξιά) ή προβλήματα (οικονομικά, επαγγελματικά, προσαρμογής σε νέα κατοικία, διαπροσωπικών σχέσεων φιλικών ή οικογενειακών) αδυνατούν να αντιμετωπίζουν με συνέπεια τα παιδιά τους, τα οποία μπορεί να νοιώθουν παραγκωνισμένα και έτσι βιώνουν ακόμα πιο τραυματικά  αυτή την περίοδο. Επίσης, μπορεί να είναι ήδη συναισθηματικά επιβαρυμένα από μια προηγούμενη μακρά περίοδο, όπου οι γονείς τους δεν περνούσαν καλά και είχαν προστριβές και διαμάχες μπροστά τους.    Είναι φυσιολογικό οι γονείς να δυσκολεύονται να χειριστούν σωστά αυτή την νέα κατάσταση, γι' αυτό είναι σημαντικό να ζητούν βοήθεια από ειδικούς συμβούλους έτσι ώστε να εκφράσουν τα συναισθήματα τους, να ελέγξουν τις αντιδράσεις τους και να αναλάβουν την ευθύνη του χωρισμού τους απέναντι στα παιδιά.
	ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ
	«Πένθος είναι η διεργασία του περάσματος από το να χάνουμε αυτό που έχουμε στο να έχουμε αυτό που χάσαμε» Stephen Fleming
Ο θάνατος ενός γονιού, ενός συγγενικού ή αγαπημένου φιλικού προσώπου ακόμα και ενός κατοικίδιου ζώου είναι ένα οδυνηρό, τραυματικό και στρεσογόνο γεγονός στην ζωή των παιδιών και των εφήβων.  Η έννοια του θανάτου γίνεται αντιληπτή με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ηλικία.  Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (3-6 ετών) πιστεύουν ότι αυτός που πέθανε μπορεί να επιστρέψει ή ότι εξακολουθεί να ζει, να σκέπτεται και να αισθάνεται εκεί που βρίσκεται. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας (7-11 ετών) κατανοούν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά θεωρούν ότι συμβαίνει μόνο στους άλλους. Η ιδέα της μονιμότητας του θανάτου τους δημιουργεί απέχθεια και αναπαριστούν το θάνατο σαν μια πραγματικότητα μακριά από τα ίδια (π.χ αναφέρονται σε αυτόν ως σκελετό, φάντασμα, άγγελο). Τέλος, οι έφηβοι αντιλαμβάνονται το θάνατο ως ένα τελεσίδικο, οικουμενικό γεγονός συνειδητοποιώντας ότι όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί  και βρίσκονται σε θέση να δώσουν μεταφυσικές και συμβολικές ερμηνείες στο θάνατο.  Πώς να ενημερώσουμε ένα παιδί για το θάνατο του γονιού; Παρότι είναι πολύ δύσκολο, το παιδί θα πρέπει να ενημερωθεί άμεσα για ότι συνέβη.  Η απόκρυψη, η καθυστέρηση ή η παροχή ψεύτικων πληροφοριών δημιουργεί σύγχυση, παρερμηνείες και φόβο. Η σιωπή αποξενώνει το παιδί από την υπόλοιπη οικογένεια. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι κάτι έχει αλλάξει. Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε με ακρίβεια τι συνέβη, πώς συνέβη, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες λέξεις, όπως «πέθανε», «θάνατος» και όχι ασαφείς, όπως «χάθηκε», «έφυγε», γιατί τέτοιες δηλώσεις οδηγούν σε παρερμηνείες, δίνουν ελπίδες ότι θα βρεθεί, θα επιστρέψει, ειδικά στα μικρότερα παιδιά. Επιπλέον, στην ερώτηση των μικρότερων παιδιών «Τι είναι ο θάνατος;», είναι καλό να εξηγήσουμε για τις αλλαγές που υφίστανται το σώμα, όπως «Η καρδιά παύει να λειτουργεί, δεν σκέπτεται, δεν αισθάνεται..» καθώς και την διαδικασία της ταφής έτσι ώστε να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει την οριστική έννοια του θανάτου και μετά, εφόσον μας ρωτήσει γα το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο, να μοιραστούμε μαζί του θεωρίες και ανησυχίες. Να είμαστε διατεθειμένοι και πρόθυμοι να απαντήσουμε με ειλικρίνεια σε κάθε του ερώτηση και τον ενημερώνουμε για το τι θα γίνει στη ζωή του από εδώ και πέρα, ποιος θα τα φροντίζει ή τι θα αλλάξει. Να εξηγήσουμε, κυρίως στους εφήβους, ότι δεν ευθύνονται για ότι συνέβη. Να επιτρέψουμε στο παιδί να συμμετάσχει στην κηδεία εφόσον το επιθυμεί, αφού προετοιμαστεί κατάλληλα. Πώς να στηρίξουμε ένα παιδί που πενθεί; Η έντονη ενασχόληση με το γεγονός αλλά και  άρνηση έκφρασης κάθε συναισθήματος από τον γονιό που ζει και τους ανθρώπους που φροντίζουν το παιδί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα, καθώς σημαντικές ερευνητικές ενδείξεις φανερώνουν πως αν δεν πενθήσουμε στον καιρό της απώλειας ή λίγο μετά, τότε το πένθος μπορεί να συσσωρευτεί μέσα μας, προκαλώντας συναισθηματικές δυσκολίες ή ακόμα και σωματική ασθένεια. Καλό είναι, να μοιραστούμε δικές μας ανησυχίες, εκφράζοντας με τη σειρά μας τη λύπη μας, γιατί έτσι το παιδί θα νιώσει ασφάλεια και θα εκφράσει πιο φυσικά κάθε του σκέψη. Όταν το παιδί μοιράζεται τις σκέψεις του, κατανοεί πως αυτό που του συμβαίνει ή αισθάνεται είναι μια ανθρώπινη, φυσιολογική αντίδραση. Να βοηθήσουμε το παιδί να εκφράσει με το δικό του τρόπο τα συναισθήματα και τις σκέψεις του για το γεγονός. Μπορούμε να το παροτρύνουμε να δημιουργήσει ένα λεύκωμα με τις φωτογραφίες του με τον αποθανόντα γονιό, ζωγραφιές ή γράμματα που θα ήθελε να του δώσει. Να μην του υποδεικνύουμε πως πρέπει να νοιώθει ή να σκέφτεται. Είναι σημαντικό να είμαστε διακριτικοί και να περάσουμε το μήνυμα στο παιδί πως κατανοούμε τις ανάγκες του και είμαστε εδώ όταν μόνο του θα μας χρειαστεί και θα μας αναζητήσει. Να μην επιμένουμε να μας μιλήσει ή να δείχνουμε υπερβολική ανησυχία γι' αυτό διότι μπορεί να το οδηγήσουμε σε απομόνωση, αίσθημα μοναξιάς και αβοηθησίας. Να μην αποφεύγουμε την αναφορά στο θέμα του θανάτου όποτε και όπου ανακύπτει: στο σπίτι, στο σχολείο ή σε άλλο πλαίσιο. Πρέπει να έχουμε υπομονή και να επαναλαμβάνουμε τις πληροφορίες όποτε μας τις ζητούν. Κάθε παιδί, στην προσπάθειά του να κατανοήσει το γεγονός, έχει το δικό του ρυθμό να τις αφομοιώνει και να τις κατανοεί. Να φροντίσουμε για την διατήρηση του καθημερινού  προγράμματος με τις μέχρι τότε συνήθειες του παιδιού. Να διατηρηθεί η κοινωνικότητα του. Οι συνομήλικοι προσφέρουν στο παιδί ξέγνοιαστες και ευχάριστες στιγμές, ενώ παράλληλα μπορεί να το βοηθήσουν  να μοιραστεί και να εξηγήσει τις σκέψεις και τις ανησυχίες του. Ταυτόχρονα, δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να επενδύσει σε νέες σχέσεις και να αντιληφθεί τη συνέχεια της ζωής. Να του δώσουμε να καταλάβει ότι δεν πειράζει να γελά και να διασκεδάζει σε περίοδο πένθους. Να διατηρήσει το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού ζωντανή τη μνήμη του γονιού που έχει πεθάνει, διευκολύνοντας και εκπαιδεύοντας το παιδί να εκφράσει την αγάπη του για το αγαπημένο του πρόσωπο. Να του δώσει ερεθίσματα που έχουν σχέση με το «θάνατο», βιβλία που σχετίζονται με το βίωμα της απώλειας ή εικόνες οδηγούν το παιδί στην εκ νέου επαφή με το θλιβερό γεγονός και στην εκ νέου διαχείριση και κατανόηση. Οι ενήλικες που ζουν με το παιδί χρειάζεται να λάβουν βοήθεια από το στενό οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον ή από ειδικό σύμβουλο προκειμένου να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα και έτσι να μπορούν να το στηρίξουν στην απώλεια που βιώνει για να μπορέσει να ζήσει μ' αυτήν. Να το βοηθήσουν να κατανοήσει ότι ο θάνατος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και διατηρώντας τις αναμνήσεις των αγαπημένων μας προσώπων τους νοιώθουμε πάντα κοντά μας.
Βιβλιογραφικές Πηγές: Βιβλίο Τηλεφωνικής Γραμμής-Σύνδεσμος για τους γονείς. (2007). Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για.Επιστημονική Εποπτεία: Τσιάντης, Ι., Επιμέλεια: Τζίκας, Δ., Βγενοπούλου, Σ. Εκδόσεις: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. / ΚΟΑΝ Τσιάντης, Ι. (2001). Εισαγωγή στην Παιδοψυχιατρική. Εκδόσεις: Καστανιώτη. Herbert M. (2008). Τα παιδιά μπροστά στο Πένθος και την Απώλεια. Επιμέλεια: Β. Παπαδιώτη-Αθανασίου. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Herbert M. (2008). Χωρισμός και Διαζύγιο. Επιμέλεια: Β. Παπαδιώτη-Αθανασίου. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. www. Medlook.gr  (2008) Διαζύγιο: Τα αισθήματα των παιδιών και συμβουλές προστασίας τους.

Καβγάδες: Πότε πληγώνουν και πότε βοηθάνε τα παιδιά;

Πολλοί γονείς ανησυχούν μήπως οι καβγάδες πληγώνουν τα παιδιά. Υπάρχουν φορές που οι καβγάδες βλάπτουν και άλλες φορές βοηθούν τα παιδιά.Φυσικά όταν μιλάμε για καβγάδες δεν εννοούμε άσχημες καταστάσεις που περιέχουν βία η πολύ άσχημο λεξιλόγιο.Αναφερόμαστε σε συγκρούσεις μεταξύ των συντρόφων.

Πότε οι καβγάδες πληγώνουν ένα παιδί;

• Όταν δεν βρίσκετε ποτέ την λύση.

Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ελεύθερα με την οικογένειά τους και να μην ανησυχούν για τα προβλήματα των γονιών τους. Αν οι καβγάδες σας δεν τελειώνουν ποτέ δημιουργείτε άγχος στα παιδιά σας και τα πληγώνετε ψυχικά.

• Όταν οι γονείς αναγκάζουν τα παιδιά να πάρουν το μέρος ενός γονιού:

Δεν πρέπει ποτέ να αφήνετε τα παιδιά σας να παίρνουν το μέρος του μπαμπά η της μαμάς , είτε είστε παντρεμένοι είτε χωρισμένοι. Ακόμη δεν πρέπει να κακολογείτε τον /την σύντροφό σας μπροστά στα παιδιά σας. Αν ο/η σύντροφός σας μπλέκει συνεχώς σε μπελάδες συζητήστε το μόνο οι δυο σας και βρείτε τρόπους να προστατέψετε τα παιδιά σας.

• Όταν δημιουργείτε στα παιδιά σας ενοχές:

Πολλές φορές τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν πως εκείνα φταίνε για τα προβλήματα των γονιών τους. Για αυτό καλό θα ήταν να μην κατηγορείτε τα παιδιά κάθε φορά που μαλώνετε γιατί θα τους δημιουργείτε ενοχές, άγχος και τα κάνετε να ντρέπονται για τον εαυτό τους.

Πότε οι συγκρούσεις μπροστά στα παιδιά είναι «χρήσιμες» ;

• Όταν τα παιδιά μαθαίνουν πως να αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις:

Οι συγκρούσεις είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός στην ζωή μας αλλά και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους και ειδικά όταν πρόκειται για τον σύντροφό μας.Όταν. οι γονείς συγκρούονται αλλά βρίσκουν πάντα την λύση, τα παιδιά μαθαίνουν πως να λύνουν τα προβλήματα και να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις καταστάσεις.

• Όταν μπορεί να συγκρούεστε μεταξύ σας αλλά δεν σημαίνει ότι δεν θα είστε αγαπημένοι.

Τα παιδιά   που μεγάλωσαν με γονείς που συγκρούονταν αλλά έλυναν τις διαφορές τους με αγάπη τείνουν να αποφεύγουν τους καβγάδες και να τους αντιμετωπίζουν με ηρεμία στο μέλλον.

• Όταν μαθαίνουν να ορθώνουν το ανάστημά τους

Αν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς να συγκρούονται δίκαια και λογικά θα λύνουν τις διαφορές τους με σύνεση και θα έχουν ένα υγιές πρότυπο για το μέλλον. Ακόμη θα ορθώνουν το ανάστημά τους κάθε φορά που νιώθουν ότι αδικούνται.

• Όταν μαθαίνουν να απολογούνται:

Ακόμη και τα πιο ευτυχισμένα ζευγάρια συγκρούονται μερικές φορές. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι να αναλαμβάνετε την ευθύνη για τυχόν λάθη και να μην διστάσετε να ζητήσετε συγνώμη από τον / σύντροφό σας . Παραδεχτείτε τα λάθη σας ακόμη κι αν είναι μπροστά τα παιδιά σας γιατί έτσι θα μάθουν πως αυτό είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη σχέση…

babyradio.gr-Γκαλίτσιου Μαριάννα

Καβγάδες: Πότε πληγώνουν και πότε βοηθάνε τα παιδιά;

Πολλοί γονείς ανησυχούν μήπως οι καβγάδες πληγώνουν τα παιδιά. Υπάρχουν φορές που οι καβγάδες βλάπτουν και άλλες φορές βοηθούν τα παιδιά.Φυσικά όταν μιλάμε για καβγάδες δεν εννοούμε άσχημες καταστάσεις που περιέχουν βία η πολύ άσχημο λεξιλόγιο.Αναφερόμαστε σε συγκρούσεις μεταξύ των συντρόφων.

Πότε οι καβγάδες πληγώνουν ένα παιδί;

• Όταν δεν βρίσκετε ποτέ την λύση.

Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ελεύθερα με την οικογένειά τους και να μην ανησυχούν για τα προβλήματα των γονιών τους. Αν οι καβγάδες σας δεν τελειώνουν ποτέ δημιουργείτε άγχος στα παιδιά σας και τα πληγώνετε ψυχικά.

• Όταν οι γονείς αναγκάζουν τα παιδιά να πάρουν το μέρος ενός γονιού:

Δεν πρέπει ποτέ να αφήνετε τα παιδιά σας να παίρνουν το μέρος του μπαμπά η της μαμάς , είτε είστε παντρεμένοι είτε χωρισμένοι. Ακόμη δεν πρέπει να κακολογείτε τον /την σύντροφό σας μπροστά στα παιδιά σας. Αν ο/η σύντροφός σας μπλέκει συνεχώς σε μπελάδες συζητήστε το μόνο οι δυο σας και βρείτε τρόπους να προστατέψετε τα παιδιά σας.

• Όταν δημιουργείτε στα παιδιά σας ενοχές:

Πολλές φορές τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν πως εκείνα φταίνε για τα προβλήματα των γονιών τους. Για αυτό καλό θα ήταν να μην κατηγορείτε τα παιδιά κάθε φορά που μαλώνετε γιατί θα τους δημιουργείτε ενοχές, άγχος και τα κάνετε να ντρέπονται για τον εαυτό τους.

Πότε οι συγκρούσεις μπροστά στα παιδιά είναι «χρήσιμες» ;

• Όταν τα παιδιά μαθαίνουν πως να αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις:

Οι συγκρούσεις είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός στην ζωή μας αλλά και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους και ειδικά όταν πρόκειται για τον σύντροφό μας.Όταν. οι γονείς συγκρούονται αλλά βρίσκουν πάντα την λύση, τα παιδιά μαθαίνουν πως να λύνουν τα προβλήματα και να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις καταστάσεις.

• Όταν μπορεί να συγκρούεστε μεταξύ σας αλλά δεν σημαίνει ότι δεν θα είστε αγαπημένοι.

Τα παιδιά   που μεγάλωσαν με γονείς που συγκρούονταν αλλά έλυναν τις διαφορές τους με αγάπη τείνουν να αποφεύγουν τους καβγάδες και να τους αντιμετωπίζουν με ηρεμία στο μέλλον.

• Όταν μαθαίνουν να ορθώνουν το ανάστημά τους

Αν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς να συγκρούονται δίκαια και λογικά θα λύνουν τις διαφορές τους με σύνεση και θα έχουν ένα υγιές πρότυπο για το μέλλον. Ακόμη θα ορθώνουν το ανάστημά τους κάθε φορά που νιώθουν ότι αδικούνται.

• Όταν μαθαίνουν να απολογούνται:

Ακόμη και τα πιο ευτυχισμένα ζευγάρια συγκρούονται μερικές φορές. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι να αναλαμβάνετε την ευθύνη για τυχόν λάθη και να μην διστάσετε να ζητήσετε συγνώμη από τον / σύντροφό σας . Παραδεχτείτε τα λάθη σας ακόμη κι αν είναι μπροστά τα παιδιά σας γιατί έτσι θα μάθουν πως αυτό είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη σχέση…

babyradio.gr-Γκαλίτσιου Μαριάννα

14 λόγοι που οι άνθρωποι παραμένουν σε προβληματικές σχέσεις

Πολλοί άνθρωποι παραμένουν σε κακές σχέσεις και αισθάνονται ότι δε μπορούν να αλλάξουν κάτι προς το καλύτερο. Δε γνωρίζουν τι είναι αυτό που τους κρατάει δέσμιους της κακής σχέσης, οπότε δε ξέρουν και πώς ακριβώς να διαχειριστούν αυτή την κατάσταση. Όταν όμως αντιληφθεί κανείς τον βασικό λόγο ή τους βασικούς λόγους για τους οποίους παραμένει σε μια άσχημη σχέση, μπορεί κανείς να σχεδιάσει την έξοδό του από αυτή και την έναρξη μιας όμορφης ζωής, όπως του αξίζει.

1. Ελπίδα

Για τους για περισσότερους ανθρώπους όμως, ο λόγος που παραμένουν σε μια άσχημη σχέση είναι η ΕΛΠΙΔΑ ότι ο άλλος θα αλλάξει, θα τηρήσει τις υποσχέσεις του ότι θα σταματήσει την όποια άσχημη συμπεριφορά του προς τον/τη σύντροφό του. Επειδή λοιπόν το άτομο που είναι στόχος της κακής συμπεριφοράς του άλλου (στ' αλήθεια, δε θέλω να το αποκαλέσω θύμα) αγαπάει τον άλλον, είναι καλόπιστο και αισιόδοξο, ΠΑΝΤΑ ΕΛΠΙΖΕΙ ότι ο άλλος θα αλλάξει, ο άλλος φυσικά δεν αλλάζει, ξαναφέρεται άσχημα, υπόσχεται ότι αυτή τη φορά στα σίγουρα θα αλλάξει, η σχέση παίρνει παράταση και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται...

2. Σιγουριά και Ασφάλεια

Ίσως ο πιο συνηθισμένος λόγος που οι άνθρωποι παραμένουν σε κακές σχέσεις είναι η σιγουριά και η ασφάλεια που αποκομίζουν. Υπάρχουν άνθρωποι που επιθυμούν τη σιγουριά τους, την ψυχολογική, κοινωνική και, κυρίως, οικονομική τους ασφάλεια, οπότε δεν τολμούν να φύγουν από μια άσχημη σχέση. Αυτοί οι άνθρωποι ζυγίζουν τα πράγματα και βρίσκουν ότι το ξεβόλεμά τους αν χωρίσουν δεν αξίζει τον κόπο, οπότε παραμένουν. Έτσι, το να χωρίσουν και να χάσουν κάποιους φίλους, να πρέπει να δώσουν εξηγήσεις στο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον, να συγκρουστούν με τα παιδιά και τους γονείς τους, κλπ, κλπ, το θεωρούν τεράστια απώλεια ασφάλειας και σιγουριάς. Στο βωμό της θυσιάζουν την προσωπική τους ευτυχία και εσωτερική ηρεμία και παραμένουν στη σιγουριά τους.

3. Φόβος

Πολλοί άνθρωποι παραμένουν σε μια άσχημη σχέση επειδή φοβούνται: φοβούνται το ξεβόλεμα, το ότι θα χάσουν τη σειρά και τη ρουτίνα τους, τη μοναξιά, το ότι δε θα βρουν κάποιον άλλο/κάποια άλλη σύντροφο, ότι θα έχουν μειωμένο εισόδημα, ότι θα χάσουν τους φίλους τους, ότι οι άλλοι θα τους κρίνουν και θα τους κατακρίνουν... Αυτοί είναι μόνο μερικοί ενδεικτικοί φόβοι. Για τον κάθε άνθρωπο υπάρχουν διαφορετικοί φόβοι που τον κρατάνε μέσα σε μια άσχημη σχέση.

4. Για Χάρη των Παιδιών

Άλλος πολύ συνηθισμένος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι παραμένουν σε μια κακή σχέση είναι για χάρη των παιδιών. Δυστυχώς, όμως, αυτό είναι περισσότερο δικαιολογία προς τον ίδιο τους τον εαυτό και όχι πραγματικός λόγος. Τα παιδιά μεγαλώνουν καλύτερα σε ένα ήρεμο, υγιές περιβάλλον με αγάπη, συναισθηματική σιγουριά και χωρίς καβγάδες, που σημαίνει ότι αυτό το περιβάλλον συχνά δημιουργείται όταν οι γονείς χωρίσουν. Το να μείνουν μαζί για χάρη των παιδιών αλλά να έχουν δημιουργήσει εμπόλεμη ζώνη στο σπίτι δεν προσφέρει καμία χάρη και τίποτα θετικό σε κανέναν.

5. Για Κοινωνικούς Λόγους

Άλλη μια δικαιολογία που κρατά τους ανθρώπους δέσμιους κακών σχέσεων είναι οι κοινωνικοί λόγοι: τι θα πουν οι γονείς, οι συγγενείς, οι φίλοι, οι συνάδελφοι... Για άλλους πάλι ανθρώπους ο γάμος είναι ένα είδος κοινωνικών μετοχών που τους κάνει να αισθάνονται 'πλούσιοι', ενώ για άλλους ο γάμος είναι θέμα πρεστίζ και στάτους, ενώ το να είναι χωρισμένοι θεωρούν ότι δεν είναι αποδεκτό στον κοινωνικό και επαγγελματικό κύκλο τους.

6. Δε γνωρίζουν τι είναι πραγματική αγάπη

Επειδή δεν έχουν βιώσει οι ίδιοι την αληθινή αγάπη και επειδή δεν έχουν δει μέσα στις πρώτες βασικές σχέσεις της ζωής τους την αληθινή αγάπη του ζευγαριού (πχ γονείς που τσακώνονταν, προβλήματα σχέσης, απόμακροι γονείς, κλπ) δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι. Έτσι, δέχονται τα όποια ψίχουλα μοιάζουν με αγάπη επειδή δε γνωρίζουν να διεκδικήσουν ολόκληρο το καρβέλι.

7. Έχουν λανθασμένες αντιλήψεις για την αγάπη και τις σχέσεις

Για πολλούς ανθρώπους πάλι, η έννοια της αγάπης είναι συνώνυμη με την τέλεια σχέση. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως σωστό, με την έννοια ότι ακόμα και αν δυο άνθρωποι αγαπιούνται πραγματικά, θα πρέπει να 'δουλέψουν' καθένας από τη μεριά του και συνεργατικά για να έχουν μια πολύ όμορφη σχέση. Και πάλι όμως, οι άνθρωποι που έχουν λανθασμένες αντιλήψεις για την αγάπη και τον έρωτα ενδεχομένως θεωρούν ότι η έννοια της δουλειάς είναι συνώνυμη με την έννοια της δουλείας, της σκλαβιάς, ή ότι χρειάζεται τόσο σκληρή δουλειά και παραχωρήσεις, που δεν αξίζει τον κόπο. Όλα αυτά είναι λανθασμένες πεποιθήσεις που μπλοκάρουν τους ανθρώπους και τους κάνουν να μένουν παγιδευμένοι σε άσχημες σχέσεις.

8. Χαμηλή αυτοεκτίμηση

Όταν ένας άνθρωπος δεν πιστεύει στην προσωπική του αξία και στον εαυτό του, όταν δεν έχει βρει τον τρόπο να αγαπάει τον εαυτό του, να τον αποδέχεται, να γνωρίζει τα ελαττώματά του και να προσπαθεί να τα διαχειριστεί ενώ παράλληλα νιώθει περήφανος για τα προτερήματά του, όταν δεν σέβεται και δεν τιμά τον ίδιο του τον εαυτό, μπαίνει και μένει σε λάθος σχέσεις... Ο λόγος; Επειδή λανθασμένα πιστεύει ότι δεν αξίζει μια καλύτερη σχέση.

9. Εξάρτηση από το άλλο άτομο

Δυστυχώς, όπως έχω γράψει και σε προηγούμενα άρθρα μου, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν συναισθηματική εξάρτηση από τον/τη σύντροφό τους. Έτσι, παρά το ότι βρίσκονται σε σχέσεις με αρνητισμό, τοξικότητα, συναισθηματική ή φυσική βία, οι άνθρωποι αυτοί αισθάνονται συναισθηματικά δεμένοι και εξαρτημένοι από τον/τη σύντροφό τους και δε φεύγουν. Θεωρούν ότι δε μπορούν να ζήσουν χωρίς το άλλο άτομο που τους προκαλεί πόνο, το συγχωρούν, δίνουν και δεύτερη, και τρίτη και χιλιοστή ευκαιρία, και κατηγορούν τον εαυτό τους για τα λάθη του άλλου.

10. Ο πόνος γίνεται συνήθεια και τρόπος ζωής

Για άλλους πάλι, το να πονάνε ψυχικά και να υποφέρουν είναι τρόπος ζωής και δε μπορούν να φανταστούν πώς είναι να ζουν χωρίς τον ψυχικό πόνο. Οι άνθρωποι αυτοί είναι εθισμένοι στον ίδιο τους τον πόνο και την αρνητική ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζουν. Ο πόνος καθορίζει την προσωπική τους ταυτότητα και τη ζωή τους, με αποτέλεσμα να μην επιθυμούν να βγουν από την αρνητική τους κατάσταση, αφού αν έβγαιναν δε θα ένιωθαν ότι είναι οι ίδιοι, θα ήταν σαν το ψάρι έξω από το νερό.

11. Αίσθηση του ανθρώπου ότι είναι παγιδευμένος

Μερικές φορές, όταν τα πράγματα είναι τόσο άσχημα, το άτομο θέλει να φύγει από τη σχέση και να κάνει μια νέα αρχή. Όμως, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, τα συναισθήματά του είναι αρνητικά, αισθάνεται θλίψη, απαισιοδοξία, δεν έχει ελπίδα για κάτι καλύτερο, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και φοβάται να στηριχτεί στις δυνάμεις του, με αποτέλεσμα να βλέπει μόνο προβλήματα και εμπόδια και να μην τολμάει να κάνει το μεγάλο βήμα προς την ελευθερία του. Αν μάλιστα σε αυτό προσθέσουμε και πρακτικούς λόγους, έλλειψη εισοδήματος, σπιτιού, εργασίας, υποστηρικτικού περιβάλλοντος, κλπ, τότε θα καταλάβουμε ότι ο παγιδευμένος άνθρωπος δε μπορεί να δει από την άλλη πλευρά της παγίδας, πόσο μάλλον να επιλέξει την ελευθερία του.

12. Για χάρη των χρόνων που επένδυσαν στη σχέση

Πολλοί άνθρωποι δε φεύγουν από μια κακή σχέση επειδή έχουν ήδη επενδύσει πολλά χρόνια σε αυτή, με αποτέλεσμα να μη θέλουν να πάνε στράφι ή επειδή θεωρούν ότι έχουν ξεχάσει πώς είναι να είσαι με ένα άλλο άτομο.

13. Δε θέλουν να απογοητεύσουν τους σημαντικούς άλλους

Κάποιοι άνθρωποι δε φεύγουν από μια άσχημη σχέση επειδή δε θέλουν να απογοητεύσουν τους σημαντικούς άλλους στη ζωή τους. Δυστυχώς όμως, το μόνο που καταφέρνουν είναι να απογοητεύσουν το σημαντικότερο άτομο: τον ίδιο τους τον εαυτό. Απ' ότι φαίνεται, θεωρούν την ευτυχία των άλλων σημαντικότερη από τη δική τους.

14. Συνήθεια και απώλεια ελπίδας

Τέλος, για πολλούς ανθρώπους η τοξικότητα και η μιζέρια της κακής σχέση τους έχει διαποτίσει σε τέτοιο βαθμό, που έχει επηρεαστεί το μυαλό, η ψυχή, η συμπεριφορά τους. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν τελματώσει στη συνήθεια της κακής σχέσης και δεν έχουν πια πίστη σε κάτι καλό και όμορφο, δε πιστεύουν ότι υπάρχει αγάπη και έχουν χάσει κάθε ελπίδα ότι αξίζουν και μπορούν να βρουν κάτι καλύτερο. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν εγκαταλείψει τα όνειρά τους, τον εαυτό τους, την ίδια τους τη ζωή.

Δρ Λίζα Βάρβογλη, PhD Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια Harvard Medical School

Πηγή: anelanda.gr

Καβγάδες: Πότε πληγώνουν και πότε βοηθάνε τα παιδιά;

Πολλοί γονείς ανησυχούν μήπως οι καβγάδες πληγώνουν τα παιδιά. Υπάρχουν φορές που οι καβγάδες βλάπτουν και άλλες φορές βοηθούν τα παιδιά.Φυσικά όταν μιλάμε για καβγάδες δεν εννοούμε άσχημες καταστάσεις που περιέχουν βία η πολύ άσχημο λεξιλόγιο.Αναφερόμαστε σε συγκρούσεις μεταξύ των συντρόφων.

Πότε οι καβγάδες πληγώνουν ένα παιδί;

• Όταν δεν βρίσκετε ποτέ την λύση.

Τα παιδιά πρέπει να νιώθουν ελεύθερα με την οικογένειά τους και να μην ανησυχούν για τα προβλήματα των γονιών τους. Αν οι καβγάδες σας δεν τελειώνουν ποτέ δημιουργείτε άγχος στα παιδιά σας και τα πληγώνετε ψυχικά.

• Όταν οι γονείς αναγκάζουν τα παιδιά να πάρουν το μέρος ενός γονιού:

Δεν πρέπει ποτέ να αφήνετε τα παιδιά σας να παίρνουν το μέρος του μπαμπά η της μαμάς , είτε είστε παντρεμένοι είτε χωρισμένοι. Ακόμη δεν πρέπει να κακολογείτε τον /την σύντροφό σας μπροστά στα παιδιά σας. Αν ο/η σύντροφός σας μπλέκει συνεχώς σε μπελάδες συζητήστε το μόνο οι δυο σας και βρείτε τρόπους να προστατέψετε τα παιδιά σας.

• Όταν δημιουργείτε στα παιδιά σας ενοχές:

Πολλές φορές τα παιδιά έχουν την τάση να πιστεύουν πως εκείνα φταίνε για τα προβλήματα των γονιών τους. Για αυτό καλό θα ήταν να μην κατηγορείτε τα παιδιά κάθε φορά που μαλώνετε γιατί θα τους δημιουργείτε ενοχές, άγχος και τα κάνετε να ντρέπονται για τον εαυτό τους.

Πότε οι συγκρούσεις μπροστά στα παιδιά είναι «χρήσιμες» ;

• Όταν τα παιδιά μαθαίνουν πως να αντιμετωπίζουν τις συγκρούσεις:

Οι συγκρούσεις είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός στην ζωή μας αλλά και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους και ειδικά όταν πρόκειται για τον σύντροφό μας.Όταν. οι γονείς συγκρούονται αλλά βρίσκουν πάντα την λύση, τα παιδιά μαθαίνουν πως να λύνουν τα προβλήματα και να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις καταστάσεις.

• Όταν μπορεί να συγκρούεστε μεταξύ σας αλλά δεν σημαίνει ότι δεν θα είστε αγαπημένοι.

Τα παιδιά   που μεγάλωσαν με γονείς που συγκρούονταν αλλά έλυναν τις διαφορές τους με αγάπη τείνουν να αποφεύγουν τους καβγάδες και να τους αντιμετωπίζουν με ηρεμία στο μέλλον.

• Όταν μαθαίνουν να ορθώνουν το ανάστημά τους

Αν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς να συγκρούονται δίκαια και λογικά θα λύνουν τις διαφορές τους με σύνεση και θα έχουν ένα υγιές πρότυπο για το μέλλον. Ακόμη θα ορθώνουν το ανάστημά τους κάθε φορά που νιώθουν ότι αδικούνται.

• Όταν μαθαίνουν να απολογούνται:

Ακόμη και τα πιο ευτυχισμένα ζευγάρια συγκρούονται μερικές φορές. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι να αναλαμβάνετε την ευθύνη για τυχόν λάθη και να μην διστάσετε να ζητήσετε συγνώμη από τον / σύντροφό σας . Παραδεχτείτε τα λάθη σας ακόμη κι αν είναι μπροστά τα παιδιά σας γιατί έτσι θα μάθουν πως αυτό είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη σχέση…

babyradio.gr-Γκαλίτσιου Μαριάννα

Η δεύτερη γυναίκα του μπαμπά

Όλοι βέβαια θυμόμαστε πόσο η «μητριά» στα παραμύθια των παιδικών μας χρόνων ήταν σχεδόν συνώνυμη με την κακία, την δολιότητα και τη ραδιουργία. Σήμερα ευτυχώς τα δεδομένα έχουν αλλάξει πολύ. Η «άλλη μητέρα» είναι ένα πρόσωπο που συναντάμε συχνά, κάτι που οφείλεται στα συχνά διαζύγια και στους γάμους που ακολουθούν.

Μια φορά κι ένα καιρό… Εάν παρατηρήσουμε τις συνθήκες που επικρατούσαν τα παλιά τα χρόνια και την ανασφάλεια  που είχαν οι γυναίκες της εποχής, ίσως καταλάβουμε τη συμπεριφορά της «μητριάς», χωρίς φυσικά να την δικαιολογούμε. Τότε, οι συνθήκες ήταν δυσάρεστες. Ο δεύτερος γάμος του πατέρα γινόταν, συνήθως μετά τον θάνατο της πρώτης του γυναίκας και η επιλογή της δεύτερης γινόταν κυρίως με κριτήριο την βοήθεια που αυτή θα ήταν ικανή να προσφέρει τόσο στο νοικοκυριό όσο και στο μεγάλωμα των παιδιών. Έτσι, όταν η νέα σύζυγος αποκτούσε δικά της παιδιά, άρχιζε ο αγώνας για το ποια παιδιά θα αποκτούσαν περισσότερα δικαιώματα, κυρίως στην περιουσία του πατέρα. Ήταν θέμα επιβίωσης και γι’ αυτό η κατάσταση διακρινόταν από μια ιδιαίτερη σκληρότητα. 

Πόσο μπορεί να επηρεάσει το παιδί; 
Εξαρτάται από την υπάρχουσα κατάσταση. Η βιολογική μητέρα του παιδιού έχει πεθάνει ή οι γονείς του είναι χωρισμένοι;  Στην πρώτη περίπτωση, έχουμε ένα παιδάκι που έχοντας χάσει την βιολογική του μητέρα, περνά όλες εκείνες τις οδυνηρές διαδικασίες που περνά ο άνθρωπος, όταν χάνει ένα αγαπημένο του πρόσωπο. Στη συνέχεια, η γυναίκα που έρχεται στο σπίτι σαν σύζυγος του μπαμπά, έχει πολλές πιθανότητες να γίνει για το παιδί μια άλλη μητέρα. Το παιδί μπορεί να νιώσει ότι θα έχει την φροντίδα και την προσοχή μιας γυναίκας, που μπορεί σιγά σιγά να «αντικαταστήσει» τη  μητέρα που χάθηκε. Αυτή η περίπτωση διαφέρει πολύ από την περίπτωση του παιδιού που έχει θρηνήσει το διαζύγιο των γονιών του και έχει περάσει το στάδιο όπου ελπίζει ότι οι γονείς του θα ξανασμίξουν.  Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί αυτό το στάδιο, να  μη γνωρίσει την «άλλη» γυναίκα του μπαμπά, την αντικαταστάτρια, δηλαδή, της μητέρας του. Θα πρέπει να έχετε υπομονή μέχρι να καταλάβει το παιδί και να αποδεχτεί το γεγονός ότι οι γονείς του δεν πρόκειται να είναι ξανά μαζί. Τότε θα είναι πιο εύκολα τα πράγματα για όλους. Το διαζύγιο είναι εξ ορισμού μια οδυνηρή διαδικασία για τα παιδιά γιατί ανατρέπεται η δεδομένη οικογενειακή τους κατάσταση που τους παρείχε ασφάλεια. Ασφαλώς και χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στη νέα τάξη πραγμάτων. Το πόσο χρόνο θα χρειαστούν, εξαρτάται από τον χειρισμό των γονέων και το στηρικτικό πλαίσιο που αυτοί θα προσφέρουν. Όσο πιο ξεκάθαροι είναι οι ίδιοι οι γονείς χωρίς διλήμματα και επιπόλαιες κινήσεις και όσο πιο δυναμικά μπαίνουν διεκδικώντας  τη χαρά στη ζωή τους,  θα διευκολύνουν τη διαδικασία πένθους των παιδιών τους.

Ποιες είναι οι πιθανές αντιδράσεις του παιδιού; 
Το πώς θα αντιδράσει κάθε παιδί εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις σχέσεις των δύο πρώην συζύγων, του γενικότερου οικογενειακού και συγγενικού περιβάλλοντος (παλιού και νέου) και κυρίως από την ωριμότητα των ενηλίκων. Εάν λοιπόν όλα κινούνται στα πλαίσια της λογικής, της υπομονής και της ωριμότητας, το παιδί θα έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει μια καλή σχέση μ’ έναν άλλο ενήλικα, ο οποίος μπαίνει στην ζωή του και που στην προκειμένη περίπτωση είναι η νέα σύντροφος του πατέρα του. Ένα πολύ λεπτό σημείο είναι κατά πόσο η βιολογική μητέρα του παιδιού είναι έτοιμη ν’ αποδεχτεί τη νέα σχέση που θα δημιουργηθεί με την νέα γυναίκα. Και αυτό γιατί, αν παρακολουθήσουμε τη φυσική μητέρα, θα δούμε ότι μόλις καταλάβει πως το παιδί της αρχίζει ν’ αποδέχεται, ακόμα και να συμπαθεί, τη νέα γυναίκα, νιώθει μια τεράστια ανασφάλεια μήπως γοητεύσει τόσο πολύ το παιδί που τελικά το «χάσει». Είναι λοιπόν φυσικό ότι αν αφεθεί σε τέτοιες σκέψεις και συναισθήματα, θα αναστατώνει το παιδί της ψυχολογικά, χωρίς να το θέλει βέβαια. 

Τι λέει η νέα σύντροφος; 
Η νέα κατάσταση για την νέα σύντροφο, όταν υπάρχει ένα παιδί  (ή και περισσότερα παιδιά) δεν είναι καθόλου εύκολη, πράγμα που της δημιουργεί πολλά άγχη. Κατ’ αρχήν, πρέπει ν’ αντιμετωπίσει το παιδί που υπάρχει. Καλείται να γίνει φίλη του χωρίς όμως αυτό να θεωρηθεί ως μέσο να «κερδίσει» ακόμα περισσότερο τον πατέρα. Καλείται, παράλληλα, χωρίς ν’ αντικαταστήσει τη μητέρα να παίξει σημαντικό ρόλο στην ζωή του παιδιού. Πρέπει να καταφέρει να τονίσει την παρουσία της, χωρίς να είναι αυταρχική με το παιδί και, κυρίως, χωρίς να περιμένει – τουλάχιστον στην αρχή – από το παιδί να την αποδεχτεί και να την υπακούσει. Κάθε γυναίκα έχει κάποιες αρχές στην ζωή της. Κάποιες αρχές σύμφωνα με τις οποίες μεγάλωσε και τις οποίες, βέβαια θέλει να τηρεί. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι αν αυτές οι αρχές δεν ταυτίζονται με εκείνες που είχε η βιολογική μητέρα του παιδιού. Πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό που χρειάζεται από τη θετή μητέρα το παιδί είναι να το αποδεχτεί, να το αναγνωρίσει με άλλα λόγια  να το αγαπήσει. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα από αυτά που θεωρούμε εμείς οι ενήλικες! Οι αρχές και το πώς θα ακολουθηθούν είναι κάτι που έπεται. Γενικά, χρειάζονται εξαιρετικά λεπτοί χειρισμοί, για να προσεγγίσει η νέα σύζυγος το παιδί, αλλά και να γίνει αποδεχτή η παρουσία της από την πρώην σύζυγο, ώστε να μην δημιουργεί προβλήματα! Γι’ αυτό το καινούργιο ζευγάρι θα πρέπει να διακρίνεται για την ψυχραιμία, την υπομονή και την ωριμότητά του. 
Η θετή μητέρα: 
- Δεν θα πρέπει να προσπαθήσει να αντικαταστήσει την μητέρα, αλλά να κερδίσει την αγάπη, την εμπιστοσύνη και μια έντιμη σχέση με το παιδί. 
- Να κρατήσει την θέση της, εκείνη της δεύτερης συζύγου του μπαμπά. Αυτό σημαίνει ότι η σχέση με το παιδί πρέπει να είναι περισσότερο φιλική και όχι μητρική. 
- Να προσπαθήσει να τιμήσει και να σεβαστεί τις οδηγίες και τις αρχές της βιολογικής μητέρας. 
- Να δώσει με υπομονή και κατανόηση το χρονικό περιθώριο στο παιδί να την πλησιάσει και να τη συνηθίσει. 
- Να μάθει να έχει μια καλή και ειλικρινή συνεργασία με τον πατέρα, χωρίς να κρύβει ή να διαστρεβλώνει  κάποιες αλήθειες. 
- Εάν σκοπεύει να κάνει ένα παιδί να μην βιαστεί καλό θα ήταν  να δίνεται προτεραιότητα στο παιδί που ήδη υπάρχει και που αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχολογικά και συναισθηματικά. 
- Να σέβεται τον χρόνο του συζύγου της με το παιδί του ή τα παιδιά του χωρίς να νιώθει απειλή. Αντίθετα, αν αγαπάει τον σύντροφό της οφείλει να ενισχύει τέτοιες επαφές , όχι υποκριτικά αλλά ουσιαστικά. Γιατί αν η ίδια μπει στερημένα στη σχέση με το σύζυγο, θα αναπτύξει ανταγωνιστική σχέση με τα παιδιά του και τότε όλοι είναι χαμένοι. 

Όταν υπάρχουν κι άλλα παιδιά 
Αυτό που σίγουρα θα πρέπει να προσέξουμε να μην κάνουμε, είναι να υποτιμήσουμε την αντιληπτική ικανότητα ενός παιδιού. Τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν , όταν εμείς οι ενήλικες έχουμε την ειλικρίνεια, την εντιμότητα και τη διάθεση να συνδιαλλαγούμε μαζί τους. Είναι δύσκολο για το παιδί να αντιμετωπίσει όχι μόνο μία άλλη γυναίκα στο σπίτι του μπαμπά του, αλλά και άλλα παιδιά που μένουν κάτω από τη ίδια με τον πατέρα τους στέγη, ενώ αυτό κατοικεί αλλού. Είναι μια κατάσταση που μπορεί να κάνει το παιδί να αντιδράσει άσχημα. Κυρίως εναντίον «αυτής της γυναίκας που ήρθε στην ζωή του και έφερε τα πάνω κάτω». Χρειάζονται χιλιάδες πρακτικές και άλλες τόσες συναισθηματικές κινήσεις απ’ όλους, για να οδηγηθούν τα πράγματα σ’ ένα σωστό δρόμο. Όπως για παράδειγμα, αν ένα νέο παιδί έρθει να προστεθεί στην οικογένεια. Σ’ αυτή την περίπτωση το παιδί νιώθει, κυριολεκτικά, ότι χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του. Το νέο μωρό είναι το μωρό της νέας σχέσης και το γεγονός αυτό κάνει το παιδί –από τον προηγούμενο γάμο- να νιώθει ότι η θέση του στο σπίτι του μπαμπά είναι άκρως επισφαλής. Χρειάζεται τεράστια προσπάθεια τόσο από την πλευρά του βιολογικού γονιού, όσο και από αυτή του θετού, για να πείσουν το παιδί ότι η φροντίδα, η στοργή και η αγάπη θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν και ότι τίποτα δεν θα τ’ αλλάξει αυτό. 

Η πρώην σύζυγος που έμεινε πίσω 
Μια πολύ σημαντική παράμετρος είναι πώς ζει η φυσική μητέρα του παιδιού. Εάν  έχει κλειστεί στον εαυτό της, εάν «τα φέρνει δύσκολα», αν έχει προβλήματα επιβίωσης ή ψυχολογικά, ο αντίκτυπος στο παιδί είναι μεγάλος. Έχει τεράστια σημασία ο χειρισμός που θα κάνει η φυσική μητέρα. Αν υιοθετήσει μια μίζερη στάση για τη ζωή, αυτή της παραίτησης και της θυματοποίησης, θα πρέπει να είναι ενήμερη ότι και το παιδί που μεγαλώνει δεν θα έχει κίνητρο για ζωή αλλά αντίθετα θα αναλάβει το μεγάλο βάρος να στηρίζει τη μητέρα του. Θα θεωρεί δηλαδή χρέος του να την ευχαριστεί και να της δίνει νόημα στη ζωή της ενώ εκείνο θα παραιτηθεί από τη δική του ζωή και θα μείνει εγκλωβισμένο και άρα καταδικασμένο σε μια αιώνια δυαδική σχέση με τη μητέρα. Το παιδί σε μια τέτοια περίπτωση, γεμίζει ενοχές και ανασφάλειες διαπιστώνοντας ότι η μαμά του δεν περνάει καλά, ενώ ο μπαμπάς με την νέα του σύντροφο ή ακόμα και το ίδιο, είναι μια χαρά. Και έτσι ταυτίζεται με τη μητέρα του και νιώθει θυμό για τον πατέρα. Και βέβαια αυτά τα σχήματα (patterns) διαιωνίζονται. Η μητέρα οφείλει στον εαυτό της να τα πάει καλά και όχι να προσποιείται για χάρη του παιδιού της ότι έχει βρει την ισορροπία της. Αν η ίδια αποφασίσει να μπει δυναμικά στη ζωή, τότε  εκπαιδεύει και το παιδί της να αντιμετωπίζει θετικά τις δυσκολίες. Και επειδή είναι ανθρωπίνως δύσκολο να έχουμε το ιδανικό, που στην προκειμένη περίπτωση θα ήταν η βιολογική μητέρα να γίνει πολύ καλή φίλη με την νέα σύντροφο, τουλάχιστον καλό θα ήταν ν’ αποκτήσουν μια πολιτισμένη σχέση συνεργασίας και σύμπνοιας για χάρη του παιδιού. 

Ο ρόλος του πατέρα
Ο ρόλος του πατέρα είναι, κυριολεκτικά, ρόλος «κλειδί». Από τον πατέρα και τη στάση που θα κρατήσει θα πάρει δύναμη το παιδί, θα νιώσει ασφάλεια, θα καταλάβει ότι είναι πάντα αποδεκτό και αγαπημένο. Αυτός είναι που σιγά σιγά θα του δώσει να καταλάβει ότι έχει δικαίωμα να αγαπάει την βιολογική του μαμά και την θετή χωρίς να έχει τύψεις, ενοχές και άγχος. Τελικά ο πατέρας είναι σημείο αναφοράς και σταθερότητας για ένα παιδί. Οφείλει να είναι συνεπής στο παιδί του και παρών στις ανάγκες του. Να είναι δίπλα του, στήριγμα και καθοδηγητής, να αγαπάει, να θέτει όρια , να καμαρώνει, να ακούει το παιδί του. Εάν λοιπόν, παίξει σωστά τον ρόλο του, γρήγορα θα διαπιστώσει πόσο σημαντικός, σπουδαίος και ουσιαστικός υπήρξε για το παιδί του. 

Με την συνεργασία της κας Μαρίας Τουλιάτου (ψυχολόγος – οικογεν

ειακή θεραπεύτρια)